Buxoro amirligidagi harbiy ish Reja

Arkni tashqaridan qo‘riqlovchi qism.

SAYID OLIMXON

Qo‘qon xonligida harbiy ish haqida ma’lumot berishda:

Olimxon davrida (1805-yilda xonlikda 10 ming kishilik mutazam qo‘shin tuzilganligini, bu qo‘shinning asosini tog‘li tojiklar tashkil etib “navkariya” deb atalgan mutazam qo‘shin o‘q otar qurollar bilan qurollanganligini bayon qilinadi
Qo‘qon xonligida qo‘shinni o‘sha davr uchun zamonaviy qurollar bilan qurollantirishga e’tibor berishgani, Xudoyorxon Usmonli Turklar davlatidan sifatli tayyorlangan miltiq (vintovka) bilan qurollantirgani haqida ma’lumotlar beriladi
Ayni paytda xonlikda “qilquyruq”, “qoraqozon” va “qoracherik” deb atalgan nomuntazam qo‘shin ham saqlab qolinganligi tushintiriladi
Qo‘qon xonligida mutazam qo‘shinga olish meros tarzda bo‘lganligi, ya’ni ota vafot etsa yoki harbiy xizmatga noloyiq bo‘lib qolsa, o‘rniga o‘g‘li chaqirilganligi, askarlik ro‘yxatiga kiritilgan kishi o‘z xohishiga ko‘ra undan chiqaolmaganligi haqida ma’lumot berar ekan, xonlikda eng og‘ir majburyat sifatida harbiy majburiyat manbalarda tilga olinganligi aytib o‘tiladi
Shunday bo‘lsada oilaning yolg‘iz erkagi harbiy xizmatga
olinmagan
Xonlikda harbiy xarajatlarni qoplash uchun aholiga “miltiq
puli” deb atalgan soliq ham joriy etilganligi aytib o‘tiladi.
XUDOYORXON

QO‘QON XONLIGIDA HARBIY MANSABLAR:

Mingboshi- bosh qo‘mondon
Qo‘shbegi- o‘z qo‘shniga ega beklik hokimi
Botirboshi- bekliklardagi harbiy ishning ahvoli uchun mas’ul bo‘lgan harbiy mansabdor
Valiy- noyib, artillerya qo‘mondoni
Qal’abon- harbiy qal’alar uchun mas’ul shaxs
Qo‘rboshi-qurol-aslaha ishlab chiqarish ustaxonasi va omborxona boshlig‘i
Yovar- amiri lashkar mas’ul bo‘linmasi boshlig‘i
To‘pchiboshi- to‘pchilar bo‘linmasining boshlg’i
To‘qsoba- o‘z tug‘iga ega bo‘lgan harbiy bo‘linma boshlig‘i