Buxoro davlat pedagogika instituti ro‘yхаtga olindi: №2023- yil “ ” “tаsdiqlаymаn”

 
1-rasm. Psixrometrning tuzilishi 
Ishga tegishli qurilma 
Havoning namligi kishi organizmini faoliyatida katta ahamiyatga ega, chunki u 
organizm yuzasidagi suv bug‘lanishi tezligini xarakterlaydi. Inson hayoti uchun atmosfera 
havosining normal nisbiy namligining kattaligi 40% dan 60% gacha bo‘lishi kerak. 
Absolyut namlik deb 1m
3
havodagi grammlarda ifodalangan suv bug‘ining miqdoriga 
aytiladi. 
Absolyut namlik L bilan belgilanadi.1G/m
3
= 1,06 mm.simob ustuni. Maksimal 
namlik deb - berilgan temperaturada 1m
3
havodagi grammlarda ifodalangan tuyingan suv 
bug‘ining miqdoriga aytiladi. Maksimal namlik Ye bilan belgilanadi. Havoning suv 
bug‘i bilan tuyinganligi darajasini xarakterlash uchun nisbiy namlik tushunchasi 
kiritiladi. 
Havoning nisbiy namligi deb - berilgan temperaturada absolyut namlik L ning 
maksimal namlik Ye ga nisbatiga aytiladi. Odatda nisbiy namlik foizlarda ifodalanadi. 
Bizning tajribamizda nisbiy namlik qancha kichik bo‘lsa, suv shuncha tez 
bug‘lanadi. Qo‘yidagi 1-jadvalga to‘yintiruvchi suv bug‘ining turli temperaturalardagi 
bosimi va zichligi berilgan. 
Amalda bug‘ bosimi uning zichligiga to‘g‘ri proportsional bo‘lgani 
sababli nisbiy namlikni bug‘ bosimi orqali ham aniqlash mumkin. Shuning 
uchun f ni qo‘yidagicha aniqlash mumkin: berilgan temperaturada R
a
, absolyut 
namlik havoni to‘yintirish uchun zarur bo‘lgan suv 
bug‘i bosimi R 
%
100


T
a
f



---

101 
ning 
qancha 
qismini 
tashkil 
etishini 
foiz 
hisobida 
ifodalovchi 
kattalik
havoning nisbiy namligi deyiladi. 
yoki zichlik orqali
1 - jadval. 
Temperatura .°S 
Bosim 
mm.sm.ust 
Zichligi 
g/m
3
. 
Tempera-
tura.°S 
Bosim 
mm.sm.ust 
Zichligi 
g/m
3
. 
1 
4,9 
5,2 
16 
13,6 
13,6 
2 
5,3 
5,6 
17 
14,5 
14,5 
3 
5,7 
6,0 
18 
15,5 
15,4 
4 
6,1 
6,4 
19 
16,5 
16,3 
5 
6,5 
6,9 
20 
17,5 
17,3 
6 
7,0 
7,3 
21 ' 
18,7 
18,3 
7 
7,5 
7,8 
22 
19,8 
19,4 
8 
8,0 
8,3 
23 
21,1 
20,6 
9 
8,6 
8,8 
24 
22,4 
21,8 
10 
9,2 
9,4 
25 
23,8 
23,0 
11 
9,8 
10,0 
26 
25,2 
24,4 
12 
10,5 
10,2 
27 
26,7 
25,8 
13 
11,2 
11,4 
28 
28,4 
27,2 
14 
12,0 
12,1 
29 
30,6 
28,7 
15 
12,8 
12,8 
30 
30,8 
30,3 
Sovush protsessida havoning suv bug‘lari bilan to‘yinishi hosil bo‘lgan 
temperatura shudring nuqtasi deyiladi. Absolyut namlik Renyuning psixrometrik 
formulasidan ham topiladi: 
ρ =Ye
h
– a(t
1
– t
2
)·H 
Bunda Ye
h
– ho‘l termometr ko‘rsatgan t
2
temperaturadagi to‘yingan suv 
bug‘ining elastikligi, a-psixometrik koeffitsient bo‘lib havoning tezligiga bog‘liq 
bo‘ladi (kichik xonalar uchun a = 0,0013 havoning harakatlanishi mumkin bo‘lgan 
keng xonalarda a = 0,001) t
1
 - kuruk termometr temperaturasi.N - barometrik bosim.