Buxoro davlat universiteti filologiya fakulteti
-fasl. She’riyatda osmon jismlari va tabiat hodisalari orqali vaqtga ishora
Download 86.93 Kb.
|
Zamonaviy she’riyatda vaqtning tabiat hodisalari orqali babiiy ifodasi
|
3-fasl. She’riyatda osmon jismlari va tabiat hodisalari orqali vaqtga ishora
Qish faslini ta’riflar ekan: … ayozdan qorayib yotardi yo’llar;
deb yozadi. Iqbol Mirzo. “Ko’ngil” Munojot Ho’qandi latifda Shamollar shomondir, ariqlar –raqqos, Ingrab, chayqaladi oshiq chinorlar… Men seni qo’msadim Sel quydi sharros Qo’ziqorin tomon chumoli chopar Bepanoh… Ho’qandi latifda Kamalak – qalblarga tutashgan ko’prik, Yurakdan otilar yetti xil bo’yoq Ufqda ko’pirar yettirang ko’pik… Bulutdek ro’molchang qamchil, yo Alloh! Yo Alloh! Paxta
Dala. Mezon. Qizlar. Tarozi. Paxsali duvollar. Ismsiz qirlar. *** Ariqlar yuzida yuzardi hovur – Kumush baliqlarning issiq nafasi. Qor bosdi chinorlar shoxiga dovur, Chinorlar – qorlarning soyasi. Muzlar quchog’ida isidi vido, Uzilgan tor kabi ajralishdik biz. SENI SOG‘INIB Men senga zor, sen ham menga zormisan?
Sen o‘zingni asrab, baxtiyormisan? KUZDA Sharob ichmay turib, yurardim sarxush, Boshimdan yulduzni elardi gardish. Kunlarim kechardi ko‘rgan kabi tush, Endi o‘sha kunlar tushga aylandi. Qutlibeka Rahimboyeva. “Uyg’onish fasli” Uyg’onish fasli manzaralari Kun kulib uyg’ondi gulyuz oylarday, Dunyoda yorug’lik qayta tirildi. Muz to’ng’ib uyg’ondi baland joylarda Horigan daryoga yana kuch kirdi. O’zbekiston. Bahor. Quyosh – bir mehribon: Tog’larning bo’yniga mingan muz – yukni Ohista itarib tushirdi. Lolalar aqlli: Anorrang ko’ylaklar kiyib, toshlarning, Ko’rimsiz joylarni yashirdi. Yalpizlar kuyunchak: Ikki qirg’oq aro siqilmasin deb, To’planib kelishdi suvning qoshiga. Daraxtlar bir ahil: Shavq bilan qo’liga tizgan gullarin Baravar ko’tardi bari boshiga. Qizg’aldoq jur’atli: Tomlarning ustiga yugurib chiqib, Shamolda yiqilmay turibdi kulib. Bulutlar fidoyi: Marvarid, durlarin sochib tashladi, O’tkir chaqmoq bilan ko’ksini tilib. Yer qattiq quvondi, uning quvonchi Yuziga yoyildi bo’lib gul, chechak. Shunchalar yaxshi bu o’lkada endi Eng yaxshi odamlar yashashi kerak. Vatan xususida 10-sinf qizlariga saboq Moviy buloqlarning umri uzundir Kuygan sahrolarning kunlari uzun Loyqa daryolarning unlari uzun. Uning quvonchi-da uzundan-uzun. …baxmal maysalarning bo’yin unuting. NAVRO’Z Avval yuragingga mo‘ralaydi u, So‘ngra kurtaklarga o‘rgatadi so‘z. Zaminning ko‘zidan qochadi uyqu, Demak, Bahor keldi, Kelmoqda Navro‘z. Qishning ahvoliga boqib hoynahoy, Yum-yum yosh to‘kmoqda eriyotgan muz. Jilva qilayotir tengsiz bir chiroy, Demak, Bahor keldi, Kelmoqda Navro‘z. Ona bag‘ri kabi iliqdir olam, Harir hovur ichra yayrar dala-tuz. Qoldi puchmoqlarda xazon yanglig‘ g‘am, Demak, Bahor keldi, Kelmoqda Navro‘z. Yana ko‘ngillardan rutubat ketdi, Yana shu’lalardan qamashmoqda ko‘z. Yana dildorlikning fursati yetdi, Demak, Bahor keldi, Kelmoqda Navro‘z. 2001 Abdulla Oripov VAFO QILURMISAN, BAHORIM Ruhimda yo‘qoldi qarorim, Tanimda qolmadi madorim. Bizlarni bir yo‘qlab kelibsan, Vafo qilurmisan, bahorim?! Yoz o‘tdi, kuz o‘tdi, qish o‘tdi, Boshlardan sinovli ish o‘tdi. Yurakka izg‘irin - nish o‘tdi, Vafo qilurmisan, bahorim?! Yam-yashil qirlarni sog‘indim, Chechakzor yerlarni sog‘indim, U inja sirlarni sog‘indim, Vafo qilurmisan, bahorim?! Lolaning lablari xandadir, Dog‘i ham tubida - andadir. Qxshashi ruh ila tandadir, Vafo qilurmisan, bahorim?! Intiqmiz do‘st bilan, yor bilan, She’r bilan, soz bilan - tor bilan, Diydorlash bizningdek xor bilan, Vafo qilurmisan, bahorim?! 1991 Abdulla Oripov Xatdan so’ng. So’ng loyli so’qmoqdan uyga qaytaman, Muzlarning ostidan jilmayar suvlar... *** Mana, qish tindirdi shovqinni; Chirildoq qushlarni ohista aldab, Issiq o’lkalarga jo’natdi. Ezma yaproqlarni uzdirib tashlab, Shamolni qaydadir muzlatdi. Baqiroq soylarning betini esa Yiltiroq oynaklar qo’yib bekitdi. Hatto yomg’irni ham bulutga qamab Mahkam bog’lab qo’ydi uzoq osmonga. … ilk bor yomg’irlarning to’riga tushding, Uchding shamolli kun yelkanlarida, Loy kechding, ich-ichdan titrab uvishding, Isinding qamishzor gulxanlarida. Sadriddin Salimov ***
“Kokilingni qimirlat, Haydar! Bolangni suv eltmoqda, Haydar! Seni uyqu eltmoqda, Haydar!” Bobo tongdan bug’doy shopirar. Quyilganda Hamal yomg’iri sharros Dalada boshyalang yelardi opam. Dil orzusi go’yo etardi parvoz, Kuylab- kuylab uyga kelardi opam. Shavkat Rahmon. “Ochiq kunlar” ***
Qorli uvalarda qorli qo’toslar, temir xalqalar bor burunlarida bir joyda aylanar buyuk cho’llarning daraga qamalgan quyunlariday. Qorlar yog’di, Og’ridi jonim, Uxlayotgan bog’lar poyida Kuylolmasdim va eng yomoni Yashil edim yanvar oyida… Orolga Olovlanib, Jizillab kuygan Qumtepalar ichida Orol Talvasada to’lg’onib yotar, Kunlar sayin ahvoli xarob. Rauf Parfi. “Xotirot” ***
Aylanib tushar qor yo’limga Qo’lingni qo’ygil yor, ko’nglimga. Vatan haqida Bernd Ientsshidga maktubim …Tashqarida qor yog’moqda ezgin – ezgin, Oppoq-oppoq, lo’ppi-lo’ppi. Nelarni yog’ar qor? ***
Cheksiz –cheksiz daqiqalaedan iboratdir Mening chorak asrlik umrim. …gap boshqa ustoz, boshqa. Ey, umrim, haqqimdir axir, bir soatning o’zida bir mazmun: ***
Pag’a- pag’a oppoq qor yog’ar, Bog’lar kiymish ilohiy libos. Yuragimni bir otash dog’lar – Quyosh tutib kelayotir yoz. Xurshid DAVRON Ko`z o`ngimda bepoyon bog’lar, YAproqlarda tilla rang g’ubor. YAqinlashib qolgandek tog’lar, Havo shunday tiniq, beg’ubor. SHitirlagan kechki yomg’ir, ham Tumanlarni quchoqlagan tong, Qop-qoraygan dalayu qir ham, Bari menga tanish, qadrdon. Daraxtlarda lovillar gulxan, YUragimda uning tafti bor. Bog’chadagi xazonlar bilan Uchib yurar kechagi bahor. Meni tashlab ketmoqchi do`stni To`xtatmoqchi bo`lganday, shu on Men jimgina qo`lim cho`zaman YOnayotgan gulxanlar tomon. * * *
Eshiklar to`satdan bir quchoq nurni Sochib yuboradi tunning ko`ksiga. Eshikni yopaman, tinch ko`chalarni Kezib termilaman oyning raqsiga. * * *
Mezon kechdi. Qanday shoshib kechdi bu mezon. Hosil to`la aravasi loylarga botib Sochi oqardi. Mezon kechdi. Qanday ma`yus kechdi bu mezon. Oromni, uyquni unutib qaridi. YUlduzlarga ulashib berdi Daraxt uchlarida qolgan noklarni. CHinni kosalarga sharobni quyib, Keling, mezon bilan xayrlashaylik. Download 86.93 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|