Buxoro davlat universiteti kimyo kafedrasi

Chinligi ni aniqlash.

1. 
   Antipirin FeSl₃ eritmasi bilan (antipirin)₃ .2 FeSl₃ tarkibli (qizil rangli) ferripirin hosil qiladi.
   

2. 
   Antipirin NaNO₂ eritmasi bilan kislotali sharoitda izumrud-yashil rangli nitrozoantipirin hosil qiladi.
   

3. 
   Analgin kislotali sharoitda KJO₃ eritmasi bilan to’q qizil rangli oksidlanish mahsuloti hosil qiladi.
   
4. 
   Analgin NSl suyultirilgan eritmasi bilan qizdirilganda SO₂ ni hidi seziladi (antipirin va amidopirindan farqi).
   

5. 
   Butadion konts. N₂SO₄ ishtirokida NaNO₂ eritmasi bilan qizdirilsa qizil rangli azobenzol hosil qiladi.
   
6. 
   Butadionning Na li tuzi og’ir metallarning tuzlari bilan (SuSO₄) yashil rangli cho’kma hosil qiladi.
   

Miqdorini aniqlash. Antipirin, analgin yodometrik, butadion (amidorin) kislotali asosli titrlash usuli

Ishlatilishi. Og’iq qoldiruvchi, shamollashga qarshi va isitma tushiruvchi vosita. Saqlanishi. B-ro’yxati bo’yicha saqlanadi

XULOSA

Geterotsiklik birikmаlаr оrgаnik mоddаlаr qаtоrigа kirаdi vа tаbiаtdа ko’p tаrqаlgаn bo’lib, sаnоаtdа kеng miqyosdа qo’llаnilаdi. Hоzirgi pаytdа eng muhim vа kеng ko’lаmdа qo’llаnilаyotgаn dоri mоddаlаrning 60 % dаn ko’p miqdоri geterotsiklik birikmаlаrdir. Hаlqаdа turli хil gеtеrоаtоmlаrning bo’lishi mоddаning o’zigа хоs kimyoviy хоssаlаrni nаmоyon qilishigа оlib kеlаdi.

Pirazol pirrolga o’xshab – kuchsiz asos va bir vaqtning o’zida kuchsiz kislotadir.

Pirazol rangsiz kristall. Pirroldan farqli ravishda u 2-azot atomining bo’lishi bilan aloqalarda asoslik xususiyatni aniq ifodalaydi. Pirazol aromatiklik xususiyatiga ega, u tiofenga qaraganda oson sulfolanadi,nitrolanadi.

Pirazol 69-70 Cda qaynaydi, piridinga o’xshash hidli, suvda, spirtda, efirda va benzolda yaxshi eriydi.

Pirazol uchun elektrofil almashinish reaksiyalaridan alkillanish, atsillanish, nitrolanish, sulfolanish, galogenlanish reaksiyalari harakterli ekanligini ko’ramiz.

Benzol va pirazol halqasining kondensatsiya qilingan sistemasi – indazol benzimidazol bilan solishtirilganda –indazol – kam o’rganilgan, va faqat keyingi vaqtlarda bu birikmaga ximiklarning qiziqishi ancha oshdi. Indazol tabiiy moddalar tarkibida topilmagan.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. 
   Karimov I.A. O‘zbekistonning o‘z istiqlol va taraqqiyot yo‘li. – T.:
   

O‘zbekiston, 1992. –

2. 
   Karimov I.A. Yuksak malakali mutaxassislar – taraqqiyot omili. –
   

T.: O‘zbekiston, 1995.

3. 
   Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash davr talabi. – T.:
   

O‘zbekiston, 1997.

4. 
   Barkamol avlod O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. T. Sharq
   

nashriyoti 1997.

5. 
   O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida” gi PF-4947-sonli Farmoni.
   
6. 
   В.И.Иванский “Химия гетероциклических соединений” “Высшая школа” Москва-1978
   
7. 
   I.R.Asqarov, Y.T. Isayev, A,G.Mahsumov , Sh.M .Qirg’izov “Organik kimyo” G’afur G’ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi Toshkent-2012.
   
8. 
   S.O.Sodiqov, S.Q.Sultonov, E.O’.Yo’ldoshev “Organik kimyo” “O’qituvchi” Toshkent-1971
   
9. 
   Несмеянов А.Н. Несмеянов Н.А. “Начала органической химии” Москва-1974
   
10. 
    “Geterosiklik birikmalar kimyosi” fanidan o’quv uslubiy majmua Urganch-2013
    
11. 
    “Organik kimyo” fanidan o’quv uslubiy majmua Urganch-2013
    
12. 
    www.yandex.ru
    
13. 
    www.google.ru