Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

 Leksik-semantik usul bilan fe’llarning ko‘chma ma’nolari hosil 
bo‘ladi. M.: Bu gapni biror joyda gullab qo‘yma.
 Fonetik usul yordamida artmoq-archmoq, tizmoq-chizmoq 
juftliklarining ikkinchisi hosil bo‘lgan. 
 Affiksastiya fe’l yasalishining eng mahsuldor usuli hisoblanadi. Bu 
usul bilan o‘zbek tilida fe’l bo‘lmagan so‘zlardangina (5 ta mustaqil 
va 3 ta alohida so‘z turkumidan) fe’llar yasaladi: 
1. Otdan: qonamoq, ishlamoq, ko‘zikmoq, suvsamoq. 
2. Sifatdan: oqarmoq, pasaymoq, qisqarmoq, garangsimoq. 
3. Sondan: birikmoq, ikkilanmoq. 
4. Olmoshdan: mensimoq, sizlamoq, sensiramoq. 
5. Ravishdan: kechikmoq, ko‘paymoq, tezlashmok. 
6. Modal (ma’noli) so‘zdan: yo‘qlamoq, yo‘qotmoq, yo‘qolmoq. 
7. Undov so‘zdan: dodlamoq, voyvoylamoq. 
8.Taqlid 
so‘zdan: 
gumburlamoq, 
shildiramoq, 
yaltiramoq, 
miltillamoq. 
Unutmang: Qushimcha qushish yo‘li bilan otdan ot, sifatdan sifat, 
ravishdan fe’l yasaladi, lekin fe’ldan fe’l yasalmaydi! 
 
Fe’l yasovchi qo‘shimchalar
- a: otdan – yosh – yasha, osh – osha, qon – qona, son – sana,
tun – tuna, yo‘l – yo‘la, o‘yin – o‘yna; 
sifatdan – qiyin – qiyna, bo‘sh – bo‘sha; 
taqlid so‘zdan – g‘ildira, shildira, hilpira, guldura; 
- an: otdan (unumsiz) – kuchan; 
- i: otdan – changi, ranji; 
sifatdan – tinchi, boyi; 
- illa: taqlid so‘zdan – zirilla, chirqilla, guvulla, lovulla; 
- ik: otdan – ko‘zik; 
sondan – birik; 
ravishdan – kechik; 
- ir// - ur: otdan – gapir, tupur; 
ravishdan – ko‘pir; 
taqlid so‘zdan – tupur ( “ tuf “ so‘zidan); 
- ira: taqlid so‘zdan – yarqira, sharqira, yaltira, zirqira; 
- ka: otdan ( unumsiz ) – iska; 
- la: otdan – gulla, yog‘la, ishla, arrala, egovla, mog‘orla, 

---

134 
bolala, zangla, egalla, ko‘zla, bog‘la, boshla,
yo‘lla;