- t//-it//-ot: sifatdan – to‘lat, berkit;
modal ( ma’noli ) so‘zdan – yo‘qot;
- y// - ay: otdan – kuchay;
sifatdan – pasay, susay, tohray, kengay, keksay, ulg‘ay;
ravishdan – kamay, ozay, ko‘pay;
- chi//-shi: ravishdan – ko‘pchi;
taqlid so‘zdan – g‘ingshi;
Fe’lning tuzilishiga ko‘ra turlari
Fe’llar ham tuzilishiga ko‘ra sodda, juft, takroriy va qo‘shma
bo‘ladi.
Sodda fe’llar 2 ga bo‘linadi:
1. Tub sodda: bormoq, kelmoq, o‘qimoq, yozmoq, o‘tirmoq,
turmoq, to‘xta-moq va hokazo.
2. Yasama sodda: kechikmoq, birlashmoq, ranjimoq, oqarmoq,
garangsimoq va hokazo.
Juft fe’llar asosan ikki ko‘rinishda uchrashi mumkin:
1. Biri ravishdosh shaklida, ikkinchisi boshqa shaklda: aylanib-
o‘rgilmoq, yeb-ichmoq, yelib-yugurmoq, yayrab-yashnamoq, o‘ynab-
kulmoq, qo‘llab-quvvatlamoq.
2. Har ikkalasi bir xil shaklda (ko‘makchi fe’lli so‘z
qo‘shilmasining juftlashgan shakli ham shunga kiradi): aylanib-
o‘rgilib, aytmay-netmay, aldab-suldab, aralashib-quralashib, achib-
bijib, aytdim-qo‘ydim; baqirib-chaqirib, buralib-suralib, bo‘zarib-
gezarib; hormay-tolmay; indamay-netmay, kelib-ketib, kirib-chiqib,
ko‘rgan-bilgan, oshirib-toshirib, ochilib-sochilib, osha-tosha; qolgan-
qutgan,
qizarib-bo‘zarib,
qisinib-qimtinib,
qo‘llab-quvvatlab,
qo‘shilib-qorilib; tejab-tergab; yeb-ichib, yegan-ichgan(i), yelib-
yugurib, yig‘lab-siqtab, yozding-olding, yuvib-tarab, yayrab-yashnab;
o‘tgan-ketgan, o‘tgan-qaytgan, o‘lib-tirilib, o‘lib-qutulib, o‘qidik-
tashladik; chiqdi-qoldi...
Har ikki qismi yakka holda ishlatiladigan juft fe’llarning
ko‘rinishlari:
1. Qismlari o‘zaro sinonim: hormay-tolmay, qo‘llab-quvvatlamoq.
Do'stlaringiz bilan baham: |