Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

uqtirish, xohish ma’nolarini ham bildiradi. M.: Qani, yur-chi! 
Kitobingni berib tur-chi.
-a/ -ya yuklamalari ham so‘roq va taajjubdan tashqari his-
hayajonni, tasdiq va ishonchni ham bildiradi. M.: Qanday chiroyli-ya! 
Go‘sht olibdi - jiqqa yog‘-a.  
2. Kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari manbalarda farqlab 
beriladi. 
A. Kuchaytiruv yuklamalari – yuklamalari nutqqa tasviriylik 
berib, so‘z ma’nosini kuchaytirish uchun xizmat qiladi. Ular: axir, 
hatto//hattoki, -oq//-yoq, nahot//nahotki; tim, qoq, qip, shir, liq, lim, 
g‘irt, g‘arq, shilta, jiqqa. 
M.: tim qora, liq to‘la, lim to‘la, g‘irt yolg‘on, shir//qip 
yalang‘och, g‘arq pishgan, jiqqa ho‘l yuklamalari nutqqa tasviriylik 
berib, so‘z ma’nosini kuchaytirish uchun xizmat qiladi.  
B. Ta’kid yuklamalari – gapning ma’lum bir bo‘lagini yoki 
butun gap ma’nosini ta’kidlab keladi. Ular: -ku, -da, -ki//-kim, -u//-yu, 
-la, ham. 
M.: Yurtimiz yaqin kunlarda bundan-da go‘zalroq, bundan-da 
farovonroq bo‘lishiga ishonaman. (I.To‘lakov). Kelib-la ketdi. Akam 
ham mukofot oldi. 
 
Eslatma. Ham yulamasi fonetik o‘zgarishga uchrashi mumkin: 
U yurtiniyam, xalqiniyam boqdi. (O.) 

---

193 
3. Ayiruv va chegaralov yuklamalari: -gina//-kina//-qina, 
faqat, xolos, atigi. 
ESLATMA
.Yolg‘iz sifati, bir soni faqat, -gina//-kina//-qina  
yuklamalari o‘rnida qo‘llaniladi.
Bu yuklamalar ayrim shaxs, narsa va hodisani boshqasidan 
ajratish harakatni chegaralash uchun qo‘llanadi. M.:  Faqat daraxtlar, 
ariqlar, ko‘priklargina tanish.