Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

1. Oʻtimli (obyektli) fe’llar. M.: kitobni oʻqi, ruchkani ber. 
2. Oʻtimsiz (obyektsiz) fe’llar. M.: ke’l, qayt, bor. 
VII. Fe’l toʻrtta vazifadosh shaklga ega:
1.Sof fe’l. 2. Sifatdosh. 
3.Harakat nomi. 4. Ravishdosh. 
VIII. Fe’l soʻz turkumining asosiy morfologik xususiyatlaridan 
biri 5 ta grammatik kategoriyaga egaligidir. Ular: 
1.Boʻlishli-boʻlishsizlik kategoriyasi; 

---

129 
2. Nisbat kategoriyasi; 
3. Mayl kategoriyasi; 
4. Zamon kategoriyasi; 
5.Shaxs-son kategoriyasi. 
IX. Fe’l 3 xil nokategoryal shaklga ega. 
1. Sintetik shakl: quv/la, kul/imsira, chay/qa, ez/g’ila. 
2. Juft shakl: koʻrib-bilib, oʻtirib-turib, oʻynab-kulib. 
3. Takroriy shakl: yugura-yugura, tura-tura. 
X. Fe’lning faqat va faqat sifatdosh shakligina otlashib keladi, 
xolos. M.: Intilganga tole yor. 
 
Fe’lning sintaktik xususiyatlari 
 
I. Fe’lning asosiy sintaktik vazifasi  kesim boʻlib kelishdir. Fe’l 2 xil 
kesim vazifasida keladi:
1. Asosan fe’l kesim sifatida keladi. Bunday kesimlar sof fe’l, 
sifatdosh, ravishdosh bilan ifodalanadi. M.: Akbarjon oʻynayapti. 
Karim topshiriqni bajaribdi. 
2. Ot kesim. Ta’kidlash lozimki, fe’lning harakat nomi kesim 
sifatida kelsa, bunday kesim ot kesim sanaladi. M.: Oʻqimoq – 
yuksalmoq. 
II. Fe’lning ravishdosh shakli fe’l kesimga bog’lanib, hol vazifasida 
keladi. M.: Oyim toʻyxonaga chiqdi-yu, yelib-yugurib xizmat qilib 
ketaverdi. 
III. Fe’lning sifatdosh shakli otga bog’lanib, sifatlovchi-aniqlovchi 
vazifasida keladi. M.: Berilgan topshiriqlar oʻz vaqtida bajarilishi 
lozim. 
IV. Fe’lning harakat nomi otga xos boʻlganligi uchun undalma