Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

(o‘zga)
-si 
ruchka+
si 
-i 
kitob+i 
-si/-lari 
ruchka+lari
-i/-lari 
kitob+lari 
– 

---

55 
Egalik 
qo‘shimchalari 
vazifasiga 
ko‘ra 
shakl 
yasovchi 
qo‘shimchalarning sintaktik (yoki munosabat) shakl yasovchi 
qo‘shimchasidir. 
Egalik qo‘shimchalari turlovchi qo‘shimcha sanaladi, shuning 
uchun egalik qo‘shimchasini qabul qilgan ismlar turlangan so‘zlar 
deb yuritiladi. 
Egalik qo‘shimchalari sintaktik vazifa bajarmaydi.M.: Munira, 
kitobni ber.// Munira, kitob+im+ni ber. 
Egalik kategoriyasining faqatgina II shaxs ko‘pligida variant 
qo‘shimchalar mavjud (jadvalga qaralsin). 
• 
Ta’kidlash lozimki, egalik qo‘shimchalarining III shaxs 
birlikda ham, ko‘plikda ham bir xil. 
Egalik kategoriyasining uchala shaxsi ham birlik yo ko‘plik 
shaklida bo‘lmasin, maxsus qo‘shimchaga ega, ya‘ni “O” 
ko‘rsatkichli emas. 
• 
Egalik qo‘shimchalari bir so‘zda mutlaqo ketma-ket 
qo‘shilmaydi. 
E
SLATMA
! III shaxs egalik qo‘shimchasi singil, bir, yarim  
so‘zlariga qo‘shilsa, go‘yo mazkur so‘zlar tarkibida III shaxs egalik 
qo‘shimchasi ketma-ket qo‘shilgandek tuyiladi. M.: singil/singli+si, 
bir / biri+si, yarim / yarmi+si. Manbalarda, mazkur so‘zlarning ikki 
xil o‘zak variantga egaligi qayd qilinadi.
Egalik qo‘shimchalarining I – II shaxsi insonga nisbatan 
ishlatiladi, chunki faqat insongina so‘zlovchi va tinglovchi bo‘la