Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

vazifasidan boshqa otning quyidagi sintaktik vazifalarini bajaradi.
Ega: Oʻqimoq – yuksalmoq. 
Toʻldiruvchi: Oʻqishni emas, uqishni oʻrgan. 
Qaratqichli-aniqlovchi: Oʻqishning erta-kechi boʻlmas. 
❖ 
BILIB OLING.
Fe’lning sifatdosh shakli otlashib, otga xos koʻplik, 
egalik, kelishik qoʻshimchalarini qabul qilib, otga xos vazifada keladi. 
Ega: Oʻqigan olim, oʻqimagan oʻziga zolim. 
Toʻldiruvchi: Ayrilganni ayiq yer, boʻlinganni boʻri.
Qaratqichli-aniqlovchi: Jiddiy tayyorlanmagannning holiga voy. 
Undalma: Oʻqimayotganlar, vijdoningiz qiynalmayaptimi? 

---

130 
 
 
Soʻz birikmasidagi oʻrni 
1. Asosan boshqaruvli soʻz birikmasida hokim soʻz boʻladi. 
M.:mavzuni tugatmoq, uyga ketmoq, mashina bilan kelmoq, vatan 
uchun xizmat qilmoq. 
 2. Sifatdosh, ravishdosh shakllari bitishuvli soʻz birikmasida tobe 
soʻz sifatida keldi. M.: oqar suv, boʻlajak talaba, yugurib kelmoq. 
3. Fe’lning harakat nomi moslashuvli soʻz birikmasida tobe yoki 
hokim soʻz boʻlib keladi. M.:bolalarning yozuvi, misolning 
yechilishi, oʻqishning gashti, yugurishning foydasi. 
 
Oʻtimli va oʻtimsiz fe’llar 
 
Fe’llar obyektga munosabatiga koʻra ikkiga boʻlinishini yuqorida 
qayd qilgan edik. Ular: Oʻtimli va oʻtimsiz fe’llardir. 
 
Obyektli, ya’ni oʻtimli fe’llar 
Ma’lum obyektga oʻtadigan yoki ta’sir koʻrsatadigan fe’llarga
obyektli – oʻtimli fe’l deyiladi. M.: Mashinani boshqarmoq, yerni 
sug’ormoq, sochni taramoq.