Buxoro davlat universiteti pedagogika instituti

Sonlar narsalar, belgi-xususiyatlar, harakat-holatlarning 
miqdori yoki tartibini bildiradi. Shunga koʻra dastlab ikki 
guruhga boʻlinadi:
1. Miqdor sonlar. 2. Tartib sonlar. 
Miqdor hamda tartib sonlar ma’lum bir xususiyatlari bilan 
farqlanadi. Jadvalga e’tiborimizni qaratamiz. 
Miqdor
 sonlar 
Tartib
 sonlar 
Predmetni 
donalab, 
taqsimlab, 
chamalab, 
jamlab, 
sanab 
koʻrsatish 
xususiyatiga ega.
Tartib sonlar predmetning tartibga
koʻra, ba’zan navi-sortiga koʻra 
belgisini bildiradi. M.: 11-sinf, 3-qavat, 
95-choy, birinchi un.
Miqdor 
sonlar 
nisbatan 
koʻproq, 
lug’aviy shakl yasovchilarga ega: -ta, -
tadan, -tacha, -larcha, -ov, -ala. 
Tartib son 1 ta qoʻshimchaga ega: -
(i)nchi: birinchi, ikkinchi,.. 
ESLATMA! -lamchi shaklida ham 
qoʻshimcha mavjud, bu qoʻshimcha bir 
va ikki saanoq sonlariga qoʻshilib 
kirish soʻz sifatida keladi.
 
Miqdor sonlar juftlashib hamda takror 
holda ham keladi. M.: uch -toʻrtta, besh-
oʻnta, ikkita-ikkita. 
Tartib sonlar juftlashib ham, takror 
holda ham kela olmaydi. 
Miqdor sonlar birikmali holda keladi: 
sakkizdan ikki, oltining yarmi. 
Birikmali holda kela olmaydi. 
Miqdor sonlar hisob soʻzlarga ega: dona, 
nafar, kg, sm, km. 
Hisob soʻzlarga ega emas. 
Miqdor sonlar koʻplik qoʻshimchasini 
qabul qilmaydi. 
ESLATMA! Miqdor sonlardan sanoq 
sonlarga koʻplik qoʻshimchasi qoʻshilib, 
gumon ma’nosini ifodalaydi. M.: soat 
sakkizlarda uyda boʻlaman. 
Koʻplik qoʻshimchasini qabul qilib, 
otlashadi. M.: Birinchi/lar/ga hamma 
havas qiladi. 
Miqdor sonlar ma’no va munosabatiga 
koʻra boʻlinadi.
( Quyiga qaralsin.) 
Ichki ma’noviy guruhga boʻlinmaydi.