Buxoro davlat universiteti

1. Pomidor o‘simligida shoxlarining uzunligi bilan mevasining shaklini ifodalovchi genlar birikkan boiib, bir xromosomada joylashgan. Seleksioner uzun poyali A va yumaloq mevali В gomozigota pomidor bilan kalta poyali a va noksimon mevali b pomidorni chatishtirib, F1 da 110 ta, F₂ da 1200 ta o‘simlik yetislitirgan. F2 da uzun poyali va yumaloq mevasi qancha? F1 da necha xil gameta hosil bo’ladi?

2.Pomidor o‘simligida shoxlarining uzunligi bilan mevasining shaklini ifodalovchi genlar birikkan boiib, bir xromosomada joylashgan. Seleksioner uzun poyali H va yumaloq mevali P gomozigota pomidor bilan kalta poyali h va noksimon mevali p pomidorni chatishtirib, F₁ da 110ta, F2 da 1200 ta o'simlik yetislitirgan F2 da necha xil genotipik sinf yuzaga keladi? F1 da nechta o'simlik kalta poyali, noksimon mevali bo’ladi?

3.* Ikki drozofila pashshasining tahliliy chatishtirilishi natijasida quyidagi natija olingan. Fenotip bo‘yicha ota-onaga o‘xshash bo’lgan farzandlar - 965 va 944, fenotip bo'yicha farq qiladiganlari - 206 va 185 ta. Ajralish foizini va genlar orasidagi masofani aniqlang.

4.Makkajo'xorida urugining qoiigir rangi va silliq shaklda boiishi dominant boiib, birikkan holda bir xromosomada joylashgan. Urugining oq rangda boiishi va burishgan shakli retsessiv boiib, boshqa gomologik xromosomada joylashgan. Tahliliy chatishtirish natijasida 4000 ta ota- onaga o‘xsliash; 152 ta oq, silliq shakldagi va 149 ta qoiigir, burishgan shakldagi urug‘ olingan. Yuqoridagilardan qaysi urugiar krossingover natijasida olingan?

5.Pomidorda poyaning uzun boiishi past boiishi ustidan,mevaning yumaloq boiishi esa noksimon boiishi ustidan dominantlik qiladi. Poyaning uzunligini va mevaning shaklini belgilaydigan genlar bir xromosomada joylashgan boiib, ajralish foizi 20 %. Har ikki belgisi bo‘yicha geterozigotali o‘simIik bilan past bo‘yli va noksimon mevali o'simlik chatishtirilgan. Farzandlarning necha foizi ota-onaga o‘xshash, necha foizi fenotip bo‘yicha ota-onadan farq qiladi (%)?

6.** Odamlarda katarakta va polidaktiliya autosomaga joylashgan dominant gen tomonidan yuzaga chiqariladi. Bu genlar o‘zaro toiiq bogiangan (krossingover kuzatilmaydi). Ikkala belgi bo‘yicha geterozigotali ayol va erkak nikohidan fenotip va genotip jihatidan qanday avlod kutisli mumkin?

7.Odamda rezus omil geni bilan eritrotsitlarning shaklini belgilaydigan gen birikkan holda irsiylanadi. Ularning orasidagi masofa 3 morganidaga teng. Rezus musbat va elliptotsitoz (eritrotsitlarning ellips shaklida boiishi)ga nisbatan geterozigotali bo'lgan erkak rezus-manfiy va normal eritrotsitli ayolga uylangan. Farzandlarining genotipini va fenotipi foizini aniqlang.

8.** Odamlarda rezus-faktor va eritrotsitlarning shaklini ifodalovchi genlar autosomaga toiiq birikkan holda irsiylanadi. Rezus manfiy va elliptotsitoz dominant genlarga bog'liq. Er-xotinlardan biri har ikki belgi bo'yicha geterozigota bo'lib, rezus manfiy va elliptotsitoz belgilarini otasidan olgan bo'lsa, uning turmush o‘rtog'i ayolda rezus musbat, eritrotsitlar normal holatdadir. Bu oilada tug'ilgan bolalarning fenotip va genotiplari qanday?

9.** Katarakta va polidakt iliya dominant belgilar bo'lib, toiiq jinsga birikkan holda irsiylanadi. Ayolga ikkala anomaliya otasidan o'tgan, uning onasi bu ikkala belgi bo'yicha sog'. Shu ayol sog'lom erkakka turmushga chiqdi. Bu oilada ikkala anomaliya bo'yicha kasallanib tugilishi ehtimoli bo'lgan farzandlarning %ini toping.

10.Ko‘z shox pardasining ko'rligi (katarakta) va polidaktiliya dominant belgi bo'lib, ular jinsga toiiq birikkan holda irsiylanadi. Onasi faqat katarakta bo'yicha gomozigota kasal, otasi esa faqat polidaktiliya bo'yicha gomozigota kasal bo’lgan oilada tug'ilgan qiz bu belgilar bo'yicha sog' yigitga turmushga chiqadi. Katarakta bilan tugiladigan bolalar (%) ehtimolini toping.

11.** Rezus musbat, II qon guruhli, rangni ajrata oladigan, qoni normal iviydigan erkak bilan rezus musbat. III qon guruhga ega, rangni yaxshi ajrata oladigan, qoni normal iviydigan ayol nikohidan rezus manfiy, I qon guruhiga ega, daltonik, gemofilik o'g'il tugildi (Rezus musbat dominant, keltirilgan 2 ta anomaliya jinsiy X-xromosomada joylashgan retsessiv gen kasalliklari bo'lib, toiiq birikkan holda irsiylanadi). Tugilgan sogiom farzandlarning ichidan necha %i rezus manfiy, necha %i rezus musbat?

12.* Ko'z shox pardasining ko'rligi (katarakta) va polidaktiliya dominant belgi boiib, ular jinsga toiiq birikkan holda irsiylanadi. Onasi faqat katarakta bo'yicha gomozigota kasal, otasi esa faqat polidaktiliya

bo‘yiclia gomozigota kasal bo’lgan oilada tugilgan qiz bu belgilar bo‘yicha sog‘ yigitga turmushga chiqadi. Faqat 1 ta anomaliya bilan tugilishi mumkin boMgan farzandlar %ini toping.

13.Rezus musbat, II qon guruhli, rangni ajrata oiadigan, qoni normal iviydigan erkak bilan rezus musbat, III qon guruliga ega, rangni yaxshi ajrata oiadigan, qoni normal iviydigan ayol nikohidan rezus manfiy, I qon guruhiga ega, daltonik, gemofilik o‘g‘il tugildi (Rezus musbat dominant, keltirilgan 2 ta anomaliya jinsiy X-xromosomada joylashgan retsessiv gen kasalliklari boiib, toiiq birikkan holda irsiylanadi). Anomaliyaga ega farzandlarning ichidan necha %i rezus manfiy, necha %i rezus musbat?

14..Rezus musbat, II qon guruhli, rangni ajrata oiadigan, qoni normal iviydigan erkak bilan rezus musbat, III qon guruhga ega, rangni yaxshi ajrata oiadigan, qoni normal iviydigan ayol nikohidan rezus manfiy, I qon guruhiga ega, daltonik, gemofilik o‘g‘il tugildi (Rezus musbat dominant, keltirilgan 2 ta anomaliya jinsiy X-xromosomada joylashgan retsessiv gen kasalliklari bo‘lib, toiiq birikkan holda irsiylanadi). Ota- onasining qon guruhiga o‘xshash qon guruhga ega bo’lgan farzandlar necha %?