Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida

2 2 .2 . K o r x o n a y u k o q im la r in i a n iq la s h .
Tashqi transport korxonaga xom ashyo, m ateriallar, y o q ilg ’ilam i tashib 
keltirish va tayyor m ahsulotni chiqarish uchun kerak. Bu operatsiyalar davriy 
ravishda am alga oshirilib, ta ’m inot va tovar sotilishi sharoitlari, zahira norm alari, 
om bor sig ’im iga asoslanadi ham da avtom obil, tem ir y o ’l va suv transporti bilan 
bajariladi. K orxona ichidagi transport yuklam i korxona ichida tashish uchun 
m o ’ljallangan. Y uklar turini aniqlashning boshlang’ich m ateriallari b o ’lib, korxona 
yoki sexning ishlab chiqarish dasturi, ta ’m inot rejasi, ishlab chiqarish potokining 
hisoblangan k o ’rsatkichlari xizm at qiladi. Y uk y o ’nalishini aniqlash, yuklar qaysi 
tom onga tashilishini k o ’rsatadi. T ashishlam ing m arshm tini belgilash alohida
202

---

transport vositalarining harakatini to ’la tartibga solish m aqsadida am alga oshiriladi. 
M arshrutlar b ir yoki b ir necha yuk y o ’nalishiga xizm at qilish uchun belgilanadi. 
U larning har biri tashishning m a ’lum m asofasi, y o ’lda to ’xtashlarning tezligi, soni 
davom iyligi bilan tavsiflanadi.
M arshrutlam i belgilashda tashish usuli hisobga olinadi:
13-chizma. M arshrutlam i belgilashda tashish usuli
D oiraviy usul transportdan sam arali foydalanish im konini beradi.
K orxona yuk oboroti deb, rejalashtirilgan davrda korxona m iqyosida transport 
ham m a turlarida uzatilgan, k o ’chirilgan va korxonadan qabul qilingan yuklar 
m iqdoriga aytiladi.
K orxona yuk oqimi deb, rejalashtirilgan davrda uzatish va qabul qilish alohida 
punktlari orasida aniq turdagi transport vositalari yordam ida k o ’chirilgan yuklar 
m iqdoriga aytiladi.
T ransport vositalari berilgan yuk oqim ining barcha k o ’rsatkichlariga, ishlab 
chiqarish jarayonining texnologik va tashkiliy xususiyatlariga jav o b berishi kerak.
Y uk oqim ining texnik iqtisodiy k o ’rsatkichlariga quyidagilar kiradi: bir vaqt 
birligida yuk oqim ining quvvati, 
tashish m asofasi, 
birlik yukning m assasi, 
yukning o ’lcham lari ( eni, b o ’yi, uzunligi) va yukning fizik - m exanik 
xususiyatlari.