Buxoro muhandislik texnologiya

Misol № 5.5.
Valni yo`nishda kesish chuqurligini aniqlang.
berilgan:

№	D, mm	I, mm	o`tishlar soni	Kesish chuqurligi ,mm
1	24	18	2	=?	(1,5)
2	16	14	1		(3)
3	35	30	1		(2,5)
4	70	60	2		(5)
5	42	36	3		0,75

Misol № 5.6.
Detallarni yo`nishda surish (S) kattaligini aniqlang.

	vaqt, min		surish (S)
399	3	380
384	2	480
456	3	304
240	1	1200
600	2	1200

Misol №5. 7.
Detalni bir o'tishda yo'nish ishlov berishga qoldiriladigan qo'yimni, kesish chuqurligini, uzatishni va kesish tezligini aniqlang.

Ishlov berishga qoldirilgan quyim -?
Kesish chuqurligi mm - ?
Surish S, mm/аyl kesish tezligi- ?

AMALIY MASHG`ULOT №5
Mavzu: Parmalash, zenkerlash va razvyortkalash operatsiyalari uchun kesish rejimini hisoblash
Misol № 6. 1

Teshikka ishlov berish uchun shpindelning zarur aylanish chastotasini hisoblang.

Ishlov berish turi		ishlov berilgan material
Parmalash	14	po`lat	0,18
Zenkerlash	15Н11	po`lat	0,3
Razvyortkalash	30Н7	po`lat	1,2
Parmalash	24	cho`yan	0,5
Razvyortkalash	15Н7	cho`yan	1,0

Misol № 6. 2.
2H135 ko`ndalang parmalsh dastgohida D = 20H12 mm, chuqurligi l=80mm teng bo`lgan teshikni parmalash uchun kesish rejimini hisoblang.
Berilgan: tayyorlanmaning materiali po`lat 45( σ<sub>B</sub> =640 MП), tayyorlanmaning turi – prokat. Moylovchi-sovituvchi suyuqlik- emul`tsiya.

6.1.-rasm-Ishlov berish eskizi

Misol № 6.3.

2H135 ko`ndalang parmalsh dastgohida d = 37mm dan to D = 40H11 mm,chuqurligi l=50mm teng bo`lgan teshikni zenkerlash uchun kesish rejimini hisoblang.

Berilgan:tayyorlanmaning materiali po`lat 35( σ<sub>B</sub> =620 MП), tayyorlanmaning turi – prokat. Moylovchi-sovituvchi suyuqlik - emul`tsiya.

6.2.-rasm. Ishlov berish eskizi

Misol № 6.4.

2H135 ko`ndalang parmalash dastgohida d = 24,8mm dan to D=25H9 mm,chuqurligi l=55mm teng bo`lgan teshikni razvyortkalash uchun kesish rejimini hisoblang, yuzanining g`adir–budir R_a =2,5mkm.

Berilgan: tayyorlanmaning materiali po`lat 40XH( σ<sub>B</sub> = 700 MП), tayyorlanmaning turi – prokat. Moylovchi-sovituvchi suyuqlik - emul`tsiya.

AMALIY MASHG`ULOT №6
Mavzu : Frezalash operatsiyasi uchun kesish rejimini hisoblash


Misol 7.1.
6 H13 modelli ko`ndalang dastgohda tekis yuzani toretsli tomonini frezalash uchun kesish rejimini hisoblang.
Berilgan.Frezalash yuzani eni b = 70 mm va uzunligi l = 600 mm, ishlov berish uchun quyim h = 3,7mm. Tayyorlanmaning materiali po`lat 45 σ_B = 670 MП), tayyorlanmaning turi – pokovka. Yuzanining g`adir–budir R_z =80 mkm.

7.1.-rasm. Ishlov berish eskizi

Misol 7.2.
6P82Г modelli bo`ylama frezalash dastgohida tekis uzani tsilindrik frezalash uchun kesish rejimini hisoblash.
Berilgan. Frezalash yuzani eni b = 75 mm va uzunligi l = 300 mm, ishlov berish uchun quyim h = 3mm. Tayyorlanmaning materiali po`lat 40X ( σ_B = 680 MП), tayyorlanmaning turi – pokovka. Moylovchi-sovituvchi suyuqlik- emul`tsiya.

7.2.-rasm. Ishlov berish eskizi

AMALIY MASHG`ULOT №7
Mavzu: Protyajkalash operatsiyasi uchun kesish rejimini hisoblash
Misol 8.1.
7Б55 modelli bo`ylama protyajkalash dastgohida tsilindrik teshikni protyajkalash va protyajkalash uchun kesish rejimini hisoblang.
Berilgan. Protyajkalashda teshikning diametri D= 62 mm va uzunligi

8.1.- rasm. Ishlov berish eskizi

l = 62 mm. Tayyorlanmaning materiali po`lat 40XH (qattiqligi HB220), tayyorlanmaning turi –shtampovka.ishlab chiqarish turi ommaviy. Protyajka- doiraviy.Materiali - P18. Qora tishlarning surilishi (ko`tarilishi_ s₀ = 0,07 mm/tish. Qora tishlarning qadami
t₀= 12mm. Sektsiyadagi tishlar soni z_c = 0,07 mm. Protyajkaning uzunligi L= 570 mm . Protyajkaning birinchi tishigacha bo`lgan uzunlik l= 265 mm . Protyajkaning geometric parametrlari : oldingi burchagi α = 20⁰ _, qora ishlov beruvchi tishlarning keytingi burchagi α = 3⁰ , toza ishlov beruvchi tishlarning burchagi α = 2⁰ , kalibrovka qiluvchi tishlari uchun α = 1⁰.


AMALIY MASHG`ULOT №8
Mavzu: Jilvirlash dastgohidagi asboblarni o`rganish.
Ishning maqsadi: Detallarni jilvirlash jarayonlari va abraziv materiallarning tarkibini , shakllarini o`rganish.
Umumiy ma'lumot.
1. Jilvirlar mashina detallari va asboblar yuzasiga ishlov berish metodlardan biri bo`lib, ishlov berilgan yuzaning toza chiqishiga va o`lchamlarning juda aniq bo`lishiga imkon beradi. Metallarni obraziv asboblar bilan kesish prosesida jilvirlash deyiladi.
Ishlov beriladigan detallarga ayniqsa aniq o`lchamlari va juda toza yuzalar xosil qilish uchun ishlов berishning pritirlash dovotkalash, nafis dovotkalash deb ataladi. Ulardan detallarning juda aniq silliq yaltiroq qilish uchun esa jilvirlash qog’ozini oroziv toshi (doiraviy) brusoklar qayroq toshi sigmentlar jilvirlash qog’ozlari obroziv poroshoklar va pastala ishlatildi. Jilvirlash asboblari obraziv materiallardan tayorlanadi.
2. Keskichning qirrasidan farqli o`laroq, jilvirlash asbobining kesuvchi qirrasi tutash (yaxlit bo`lmay), uzundir.
Obraziv donalari bilan kesish prosesi. Jilvirlash toshi juda katta tezlik bilan aylanib ishlov berilayotgan tayyorlanmaning kesuvi qirralari vositasida kesib olinadi.
Jilvirlash toshi bitta donasinin qirindisini kesib olish uchun ketadigan vaqt sekundiga 1/10000 ulushi va undan kamiga tashkil qiladi. Jilvirlanish prosesida 12000s va undan ortiqqa etadigan darajasida yuqori temp xosil bo`lishining sababi shuki, ichidan jilvirlanish toshi juda yuqori tezlik bilan aylanadi.
3. obraziv zonalarning joylashishishini tezligig protsesi yo`li bilan jilvirlash asбобий tayorlashda qolibga tushadigan bosim qiymatga bog’liq. G’ovak toshlarinning kovaklariga qirindi kam vaqtda hosil bo`ladiganlar markazining qotma kuchlar qirindi kovaklarini uchirib yuboradi. Jilvirlar toshidan chetlari bilan doiraviy jilvirlash uchun jilvirdash va yassi jilvirdash 5-6 nomerli strukturalarni jilvirlash toshi doirasi bilan yassi jilvirlashda 7 - 8 nomerli shakldor yuzalar jilvirlashda 3va 4 nomerli strukturali foydalanish ma`qul.
4. Obraziv materiallar tabiiy yog’li.
5. Suniy juda qattiq moddalar bo`lib ularning donalari kesuvchi asboblardir.
6. Jilvirlash asbobiga zarur shakl berish uchun obraziv donalarini bir-biriga qismlovchi modda: a) bog’lovchilar, v) to`ldirgichlar.
Bu kompanentlar obraziv donalar bilan qotishtirib bosim ostida presslanadi, quritiladi va 1300-14000 temperaturada pishiriladi.
7.Jilvir toshining ish sirti har doim toza bo`lmasa ishlov beriladigan materiallar sifatini buzadi yoki jilvirlash konlarga ishlov beriladigan materiallarning o`lchamlarini aniq va silliq chiqishi uchun jilvir toshlarni ahamiyati ancha katta. SHuning uchun biz qar doim jilvir toshlarni tekshirib borishimiз kerak. Katta diametrli jilvirlash toshlari yig’ma quyma tsementli qilib tayorlanadi. Obraziv asboblarning markalanishini yuqorida keltirilgan shartli belgilarining hammasi jilvirlash asboblarining markalanishida ishlatiladi.
S - donadorlik parametri. SM1 - o`rtacha yumshoqlik 1chi.K - keraklik bog’lovchi. 5 - struktura nomeri. Palla tsilindirik 400 - toshni ifodalanadigan sirtini diametri. 10 - ifodalanadigan eni.50 - teshikning diametri. 1 - tayyorlanma o`rnatiladigan oldingi babka 2 - jilvirlash babkasi 3 - stol, 4 – stamina.
Oldingi babka staninaning chap tomonidan maxkamlangan staninaning bo`ylanma yo`naltiruchilari bo`ylab stol suriladi. Jilvirlash babkasi stolning ko`ndalang yo`naltiruvchilari paralel harakatlanadi. Stolning gidravlik yuritmasi staninaning ichiga joylashtirilgan. Ishlov berish vaqtida tayyorlanma oldingi babkaning uch kulachokli potroniga maxkamlanadi.