Buyruq tartibida ish yuritishni tartibga soluvchi qonun normalarini qo`llashning ayrim masalalari to`g`risida

88. Fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlar elementlari.
Fuqarolik protsessida da'volar turli xil mazmunda boiib, ulami bir-biridan ajratish uchun tegishli mezonlar mavjud. Bular da'voning tarkibiy qismlari, ya'ni elementlari boiib, ular asosan da'voning predmeti va da'voning asosiga boiinadi. Da'voning predmeti da'vogaming talabi boiib, u sud orqali javobgardan talab qilinayotgan narsadan iborat. Da'vogarning javobgardan muayyan haq undirish to‘g‘risidagi talabi shunga misol boia oladi. Da'voning asosi esa da’vo talabini tasdiqlaydigan dalillardan iborat boiib, da'vogar o‘z talabining nimaga asoslanganligini va uni tasdiqlaydigan dalillarni da'vo arizasida ko'rsatib o'tishi lozim.

89. Fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlar mazmuni.
Fuqarolik protsessiga oid huquqiy munosabatlar tushunchasi
Fuqarolik ishi bo‘yicha odi) sudlovni amalga oshirish jarayonida sud va protsess ishtirokchilari o'rtasida fuqarolik protsessual huquqi bilan tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatlar yuzaga keladi va rivojlanadi.
Mazkur munosabatlar fuqarolik protsessual huquq normasi bilan tartibga solinganligi uchun ham fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlar deb yuritiladi.

90. Fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlar obyekti.
Fuqarolik protsessual huquqi normalarining huquqiy tartibga solish obyektini fuqarolik ishlari bo'yicha sud ishlarini yuritish sohasidagi ijtimoiy munosabatlar tashkil qiladi

91. Fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlar subyekti va tasnifi
Fuqarolik protsessual huquqi nazariyasida fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlar subyektlari ikki guruhga bo'linadi: ishda ishtirok etuvchi shaxslar; odil sudlovni amalga oshirishga ko‘mak- lashuvchi shaxslar.
Fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlarning majburiy subyektlari boMib sud, da'vo tartibidagi oiganlar va mansabdor shaxs- larning xatti-harakatlari (qarorlari) ustidan berilgan shikoyatlar
bo‘yicha ishlarda taraflar, shuningdek, alohida tartibda yuritiladigan ishlarda arizachi va manfaatdor shaxslar hisoblanadi.
Sud fuqarolik protsessual huquqiy munosabatning majburiy subyekti hisoblanadi. Davlat hokimiyatining muhim organi sifatida sud odil sudlovni amalga oshiradi, sud protsessiga boshchilik qiladi, sud ishlarini yuritishda eng muhim (ustun) vaziyatni egallaydi. Chunki faqat sudya tomonidan da’vo arizasi qabul qilingan taqdirdagina fuqarolik ishi qo‘zg‘atiladi, ish yuzasidan muayyan protsessual harakatlar amalga oshiriladi, ish mazmunan hal qilinadi va h.k. Bunday vakolatga ega bo‘lmasdan turib sudlar odil sudlovni hamda fuqarolik ishlari bo'yicha sud ishlarini yuritish oldida turgan vazifalami bajara olmaydi.
Fuqarolik protsessual huquqiy munosabat subyektlarining keyingi asosiy guruhini ishda ishtirok etuvchi shaxslar tashkil qiladi. Taraflar, uchinchi shaxslar, taraflar va uchinchi shaxslarning vakil- lari, prokuror, protsessda boshqa shaxslaming huquqlari va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini himoya qilishda ishtirok etadigan davlat boshqaruvi organlari, tashkilotlar va ayrim fuqarolar ishda ishtirok etuvchi shaxslar hisoblanadi (FPKning 33-moddasi).
Fuqarolik protsessual huquqiy munosabat subyektlarining keyingi guruhini odil sudlovni amalga oshirishga ko‘maklashuvchi shaxslar tashkil etadi. Guvohlar, ekspertlar, mutaxassislar, taijimonlar, yozma va ashyoviy dalillami saqlovchilar, xolislar, ijro ishlarini yuritishda mol-mulkni saqlovchilar odil sudlovni amalga oshirishga ko‘mak- lashuvchi shaxslar hisoblanadi (FPKning 35-moddasi).