Буюк британия солик тизими р е ж а буюк британия солик тизимининг келиб чикиш тарихи


-савол Буюк британияда солик тизимининг узига хослиги


Download 133 Kb.
bet2/6
Sana17.06.2023
Hajmi133 Kb.
#1520808
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
7- мавзу

2-савол Буюк британияда солик тизимининг узига хослиги.
Мавзуимизнинг биринчи саволида кайд килганимиздек Буюк британиянинг солик тизими Х1Х асрда шаклланган, аммо уша даврдаги даромадни соликка тортишни узига хослиги хозирги кун учун хам характерли. 1973 йилдаги мохияти Буюк британия солик тузими таркибига мухим узгариш киритди, уни солик тузими таркибини умум бозорга аъзо мамлакатлариникига якинлаштирилди, Мамлакатдаги солик ишохатини иккита асосий йуналишга булиш мумкин:
1.Шахсий даромаддан соликка тортиш тузимини такомиллаштириш (режалаштирилган бу тадбир 1987 йилда нихоясига етди):
2. Корпорацияни даромадидан соликка тортиши сохасидаги узгариш (1987-1988 йилларда белгиланган комплекс тадбирларини тугатиш учун утиш даври сифатида аникланди). Буюк британияда солик имохати асосида куриладиган асосий тадбирлар:
а) шахсий даромад солигини пастановкасини 27% дан 20% га пасайтириш.
б) ахоли даромадини куп погонали булишини тугатиш ва унга кулланиладиган прогрессив ставка. Олдин амал килган шкаланинг урнига факат уч хил фоиз ставкада даромад солиги колдирилди; 20,24 ва 40%.
в) эр-хотинлар даромадларидан бошка-бошка соликка тортишни киритиш.
г) шахсий солик ставкаларини анча купайтириш инглиз олимларини бахолашича солик ислохати натижасида уртача британия солик туловчиси ижтимоий сугуртага тахминан уз даромадини шунча хиссасини олдингига ухшаб солик ва бадаллар куринишида тулайди, шу вактда ишчилар учун уртача ставка каби уртача даромаддан солик ставкаси 14 дан 16% га ошди. Шу вакт ичида шахсий даромаддан солик олиш ставкаси 5 марта ошди, уни уртача даражаси 52% дан 35% га пасайди.Буюк британия солик тузимига хозирги вактда куйидаги соликлар киради;

  1. Марказий соликлар: ахоли даромадидан солик, корпорация даромадидан солик (корпоратив солик), нефтдан олинадиган даромад солиги, мерос солиги ва эгри соликлар (ККС, божлар, акцизлар, герб йигимлари) киради.

  2. Махаллий соликлар ( мулкка) Соликлар Буюк британияда давлатбуюджетини (90%-якин) даромад кисмини ташкил топишида асосий рол уйнайди. Буюк британияда асосий солик ставкалари (1996-1997 молия

йилида бюджет буйича) куйидагича:

  1. Ахоли даромадидан солиг,%

а) 3900 фунт стерлинггача даромаддан 20%.
б) 2550 фует стерлингдан аник даромаддан 40%

  1. Корпорация даромадидан солик % 33% «Кичик бизнес» дан, яъни 300000 фунт стерлиндан камидан, %

  2. Мерос солиги,% 24%

100000 фунт стерлингача
200000 фунт стерлиндан ошик булса 40%.
ККС, % 17,5%
Акцизлар турли хил
Герб йигими, % 0,5-2
Ахолидан келадиган даромад солиги хиссасига 64% тугри солик куринишидаги компания даромадидан соликлар хиссасига 10% давлат бюджетига тушадиган солик тугри келади. 1970 йилларда нефт компаниясидан келиб тушадиган солик нихоятда ошди, уни хиссаси 11,5% ташкил килди. Герб йигимлари хиссасига 2% тугри келади. Нефт солиги хисобидан даромаднинг олиши нефт казиб чикаришни юкори даражасини акс эттирди. Бу 70 йилларда Буюк британия учун хос. Аммо 80 йилларда нефт бахосининг тушиб кетиши билан нефт казиб олишдан тушадиган даромад пасайиб кетди.
Буюк британия асосий солик конунчилиги булиб 1970 йилдаги ахолига ва корпорацияга даромад солигига нисбатан Акт , 1970 йилдаги ККС нисбатан Акти ва 1976 йилдаги корпорация солигига нисбатан Акти хизмат килади . Шу билан хар йили мамлакатни янги бюджетини амалдаги конун чикарувчи Актига айрим тузатгичлар киритилиши мумкин. Британия парламенти мамлакатда соликлар олишга нисбатан конун чикарувчи хокимиятга эга булади. Хукумат хазинадор (молия вазирлиги) ердамида мамлакат солик тузими бошкаради. Хукуматнинг бу фаолияти парламент томонидан назорат килинади.
Буюк британиядаги хазинадорлик дунеда ягона ухшаши йук молия институти давлат молия институти. Бу давлат молия институти энг кадимий ва мамлакатнинг сакланиб колган конститутцион ташкилоти. Бу хукуматда бош вазирлик лавозими: Уни тарихий шаклланган вазифани бажариш хукуки бошка мамлакатларнинг молия вазирликлари хукукига нисбатан кенг. Хазинадорлик мамлакатни умумий иктисодий стратегиясини ишлаб беришга жавоб беради. Маъмурий нуктаи назариядан у бошкаришни узида акс эттиради, унинг таркибига хазинадорликни биринчи лорди киради, у премер министр, молия вазири ва кичкина лордлар. Куп сонли котиблар бошкармани катта амалдорлари бошчилигида турли вазифаларни бажарадилар.
Буюк британияда чикарилган солик конуни юкорида айтиб айтганимиздек хукумат томонидан тасдикланади. Солик конуни тажрибада куллаш масаласини тартибга солиш хукуки одтда махсус ташкилот вазирга ва ички даромадлар бошкормасининг яширин кенгашига такдим этилади. Солик ташкилотларини хукукини тушунтириш ва аниклаш максадида «Яширин кенгаш буйруги» деб аталадиган (йурик нома) кулланма берилади.
Солик хизматини ташкил килиш асосан хазинадорга хисоб берадиган иккита давлат департаментига юкланган: Ички даромадлар бошкармаси (ИДБ) ва пошлина, акцизлар бошкармаси.
Ички даромадлар бошкармаси (ИДБ) расмий жихатдан мустакил хукумат ташкилоти хисобланади. Уни вазифасига юридик ва жисмоний шахслардан (даромад солиги капиталга соликлар, герб йигимлари) соликлар олимни тугридан тугри назорат килиш кирадт. Маъмурий жихатдан бу назоратни Лондондаги бош солик инспектор амалга оширади. Бош инспекторга 700- та район идоралари буйсинади, уларни ердамида ахолидан тугридан тугри солик йигилади ва ахборот ва конституция хизмати ташкил килинган. Район идораларида саноат корхоналарини счетини ва шахсий счетни урганадиган куп сонли солик инспекторлари ишлай ди. Улар йигилган солик суммани бахолайди, санкцияни амалга оширадиган кайта хисоблаш ва туловни кайтариш ва судда мунозалари масалаларда ИДБ манфаат курсатишни амалга оширади.



Download 133 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling