Çalikuşu reşat Nuri Güntekin’in Eserleri

“Kâmran Bey oğlum,
Size bu kâğıdı yazan adam, ömrünün birazını kitaplarına, bir parçasını da hayat denilen bu kör
doğuşun yaralılarına vakfetmiş münzevi, merdümgiriz bir ihtiyard ır ki, mektubunun elinize
değmesinden epeyce zaman evvel dünyaya ‘Yuf borusunu’ öttürmü ş olacak. Pek sevgili bir
biçareye son bir iyilik etmek ümidiyledir ki, son nefesinde size bu satırları yazmak zahmetini ona
ihtiyar ettirdi. Dinleyiniz:
Bir gün ücra bir köyün, viran bir evinde aydınlık kadar temiz, hülya gibi güzel bir küçük
İstanbul kızına tesadüf ettim. Karakış ortasında, karın lapa lapa yağdığı bir gece, odanızın
penceresini açsanız, size karanlıktan bir bülbül sesi gelse ne duyarsınız? İşte ben, o dakikada
bunu duydum.
Bu masum, nazik, kibar kız çocuğunu, kudretin bu güzel ve nadide süsünü hangi melun talih
veya tesadüf, bu karanlık köyün mezbelesine atmıştı? Ruhu ağlarken hikayeleriyle aldatmaya
çalışıyordu. Ah zavallı küçük kız! Ben, senin İstanbul’da bıraktığın gafil, aptal sevgilin miyim ki,
bu ağızları yutayım? Uykuya doymadan uyanmış çocuklar gibi mahmur gözleri, nereye bastığı
görünmeyen savruk halleri, bir hayali dudağın busesiyle titriyor gibi görünen dudakları, bir
hayali kucağa sokuluyor hissini veren tavırları, hareketleri bana her şeyi anlattı.
Eski zaman masallarının Leyla’yı aramak için sahralara düşen Mecnun’unu, ara sıra, tatlı bir
rikkatle hatırlardım. Bugünden sonra onu bıraktım. Yeni zamanlar ın mezarlıklarla dolu, karanlık
köylerinde bir imkânsız aşk rüyası arayan bu berrak ela gözlü, ipekli renkli masum, kibar, küçük
“Leyla”sını sık sık hatırlamaya başladım.
İki sene sonra ona, tekrar tesadüf ettim. Hastalık durmuyor, yavruca ğı için için yiyip
bitiriyordu. Ah, ilk gördü ğüm gün onu niye atımın terkisine bindirmemiş, niye ite kaka, zorla
İstanbul’a, evime getirmemiştim?... Gaflet!...
İkinci tesadüfümde iş işten geçmiş bulunuyordu. Siz, evlenmiştiniz. Çocuktur, gençtir, belki
zamanla unutur diyordum. Bir hastalığı esnasında tesadüfen elime geçen bir defter, bu yaran ın ne
kadar derin olduğunu bana gösterdi. Bu deftere bütün hayat ını yazmıştı. O vakit, ümidimi kestim,
onu kendi çocuğum gibi tedavi etmek istiyordum, insanların fesadı, fitnesi buna da imkân vermedi.
Bu aralık iyice bir adam bulup onu evlendirmeyi düşündüm. Fakat, bu tehlikeliydi. Kocası ne
kadar insan, adam olursa olsun, ondan aşk isteyecekti. Gerçi kızcağızım bunun için doğmuştu,
bunun için ölüyordu, fakat bir yabancının aşkı onun için bir hazin angarya olacaktı. Birisini

---

severken bir başkasının kollarına düşmek, belki onu öldürecekti. Bu tehlike karşısında çaresiz,
onu nikâhım altına aldım. Ya şadıkça müdafaa edecektim. Öldükten sonra da benim beş on kuruş
servetim; üç beş parça emlakim onu geçindirip gidecekti. Şüpheli kız olarak yaşamaktansa, emin
bir dul olarak yaşamak onun için daha kolay olacaktı. Bunların hepsinden fazla olarak da bir gün
asıl emeline vasıl olması ihtimali vardı. Hayatta imkânsız ne var ki? Nitekim, karınızın vefatı,
benim bu ümidimi canlandırdı. İstanbul’dan, sizden daima haber alıyordum. Bu vefat, sizi çok
yaralayıp müteessir etmiş olabilir, fakat ben de öyle oldum, dersem riyakârl ık olur. Münasip bir
çare düşünüyordum. Feride’yi bir budalalıktan ibaret olan nikâh kaydında boşayacak, doğrudan
doğruya size iade edecektim. İnsanlar, bilmem bu hareketime ne der? Herhalde ben insanlar ın
hakkımda söyleyeceği, düşüneceği şeylerin üstüne çoktan tükürmüş bir adamım, işte bu esnada
hastalığım artmaya başladı. Nihayet üç, dört ay içinde meselenin kendi kendine halledileceğine
aklım erdi. Fazla söylemeye bilmem hacet var mı? Bir bahane ile Feride’yi ayağınıza
gönderiyorum. Mektubumu eliyle teslim edeceğinden şüphem yok. Tabiatını iyi öğrendim, tuhaf bir
kızcağızdır. Belki titizlik filan etmeye kalkar, katiyen ald ırma, öleceğini bilsen bırakma, kap
ederse zorla kadın kaçıran dağ erkekleri kadar vahşi, kaba ol ki, kollarında ölse zevkinden ölmüş
olacak.
Şunu da tasrih edeyim ki, bu işte seni zerre kadar düşünmedim. Hani, gönlümün rızasıyla sana,
Feride gibi nadide bir kız değil, evimin kedisini bile teslim etmezdim. Fakat, gel gör ki, bu deli
kızlara söz anlatmak kabil değil. Sizin gibi toy, kalpsiz adamların nesini severler, bilmem ki?...”
Merhum Hayrullah