Центр iннovацioнных технoloгiй

 
1. Uy xo’jaligi moliyasining mohiyati va funksiyalari 
Iqtisodiy faoliyatda uy xo’jaliklari asosiy sub`yektlardan biri hisoblanadi, 
chunki bu faoliyat natijasi nafaqat bitta oilaning, balki butun mamlakat 
aholisining farovonligiga ta`sir ko’rsatadi.
Iqtisodiyot nazariyasida uy xo’jaligi dеganda birgalikda yashaydigan, 
umumiy byudjetga ega bo’lgan, bitta yoki bir nеchta shaxslar tomonidan 
yuritiladigan xo’jalik tushuniladi. 
Uy xo’jaliklari quyidagi funksiyalarni bajaradi: 

Ishlab chiqarish funksiyasi 

Iqtisodiy noishlab chiqarish funksiyasi 
Ishlab chiqarish funksiyasiga quyidagilar kiradi: 

Shaxsiy yordamchi xo’jalikni yuritish 

Individual mеhnat va tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanish 

Individual oilaviy savdo bilan shug’ullanish 
Iqtisodiy noishlab chiqarish funksiyasiga quyidagilar kiradi: 

Ijara faoliyati bilan shug’ullanish 

Qimmatli qog’ozlar bilan, bank opеrasiyalari bilan bog’liq faoliyat bilan 
shug’ullanish. 
Uy xo’jaligi moliyasi – bu uy xo’jaligi a`zolarining moddiy va ijtimoiy 
hayot sharoitlarini ta`minlash maqsadida pul mablag’lari fondini shakllantirish 
va foydalanish bo’yicha vujudga kеladigan iqtisodiy pul munosabatlarining 
ifodasidir.
Uy xo’jaligi moliyasi quyidagi funksiyalarni bajaradi: 

Oilaning hayotiy ehtiyojlarini ta`minlash funksiyasi 

Taqsimlash funksiyasi 
Uy xo’jaligi moliyasining birinchi funksiyasi oila a`zolarining yashashi 
uchun sharoitlar yaratib bеradi. Bozor munosabatlarining rivojlanishi bu 
funksiyaning namoyon bo’lish shakliga bеvosita ta`sir ko’rsatadi. 
Natural xo’jalikda uy xo’jaligi a`zolari tomonidan yaratilgan mahsulot 
asosan o’z ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan. 
Bozorning paydo bo’lishi va tovar-pul monosabatlarining shakllanishi 
natijasida: 

Oilaning moddiy, ijtimoiy, madaniy va boshqa ehtiyojlari kеngaydi; 

---

56 

Uy xo’jaliklarining pul mablag’lari yaratildi va ko’paydi; 

Oilani moddiy na`matlar bilan ta`minlashga qaratilgan pul fondi – oila 
byudjeti shakllantirildi. 
Uy xo’jaliklari moliyasining taqsimlash funksiyasi milliy daromadning 
birlamchi taqsimotini va oilaning birlamchi daromadlarining shakllanishini 
qamrab oladi. 
Uy xo’jaligi moliyasining taqsimlash funksiyasi uchta bosqichni o’z ichiga 
oladi:

pul fondlarini shakllantirish 

taqsimlash 

foydalanish. 
Uy xo’jaligi moliyasining har ikkala funksiyasi o’zaro bir-biriga bog’liq, 
bir vaqtda bir-birini to’ldirib turadi.