Chirchiq davlat pedagogika universiteti fizika va kimyo fakulteti Kimyo yo’nalishi

2.1 Atom raqami, atom massasi va nisbiy atom massasi

Atomlar ular kimyoning asosidir. Ular Koinotdagi hamma narsaning asosidir. Materiya atomlardan iborat. Qattiq jismlar zich atomlardan iborat, gazlar esa atrofga tarqalgan atomlarga ega.
Materiya massaga ega va joy egallaydi. Atomlar materiyaning asosiy qurilish bloklari bo'lib, ularni oddiy usullar bilan kimyoviy qismlarga bo'lish mumkin emas.
Atomlardan kichikroq materiyaning qismlari bormi?
Albatta bor. atomlar ichida bo'lishi mumkin bo'lgan juda kichik zarralar.
Ushbu subatomik zarrachalarga yadro va kvarklar kiradi.
Kimyogarlar va yadro fiziklari zarrachalar tezlatgichlarida birgalikda harakat qilib, bu mayda mayda moddalarning mavjudligini aniqlaydilar. Biroq, fan asoslanadi atom chunki bu aniq materiyaning eng kichik birligi.
uchta oson qism
Juda kichik atom zarralari mavjud bo'lsa-da, siz faqat atomning uchta asosiy qismini, elektronlar, protonlar va neytronlarni eslab qolishingiz kerak.
Elektronlar, protonlar va neytronlar nima?
Elektronlar atomlarni tashkil etuvchi uchta zarrachaning eng kichigi.
Elektronlar atom yadrosini o'rab turgan qobiq yoki orbitallarda uchraydi.
Proton va neytronlar yadroda joylashgan. Ular atomning markazida guruhlarga bo'linadi.
Davriy sistemada 120 ga yaqin elementlar mavjud.
Kimyogarlar va fiziklar o'z laboratoriyalarida har kuni yangi elementlarni yaratishga harakat qilmoqdalar.
Turli elementlarning atomlari elektronlar, protonlar va neytronlarning har xil sonlariga ega.
Har bir element noyob va atom raqamiga ega. Ushbu raqam elementning har bir atomidagi protonlar sonini bildiradi. Atom raqami protonlar soni deb ham ataladi.

BIRINChI atom modellari

Qadimgi Yunonistonning ba'zi faylasuflari allaqachon har qanday materiyani atomlar deb ataladigan bo'linmaydigan mayda zarralar tashkil etishini tan olishgan (atom so'zi yunoncha bo'linmas degan ma'noni anglatadi).

Uzgazeta
Biroq, faqat 1803 yilda ingliz olimi Jon Dalton ko'plab tajribalarga asoslanib, atom g'oyasini ilmiy jihatdan isbotlashga muvaffaq bo'ldi. Keyinchalik materiyaning klassik atom nazariyasi paydo bo'ldi. Ushbu nazariyaga ko'ra, masalan, temirning mayda donasiga qaraganimizda, uni juda ko'p miqdordagi atomlar to'plami hosil qilgan deb tasavvur qilishimiz kerak.