Chizmachilik lotin 2019. indd

19-§. DETALNING FAZOVIY HOLATINI O‘ZGARTIRISHGA 
VA QAYTA LOYIHALASHGA OID IJODIY GRAFIK ISHLAR
Yangi buyumlar ixtiro qilinayotgan yoki amaldagilarni takomillashtirish 
jarayonida javobi ikki va undan ortiq, ya’ni ko‘p turli bo‘lsa, unda masa-
la ijobiy hisoblanadi. Konstruktor loyihalash jarayonida shunday ko‘p turli 
yechimga duch kelinsa, inson o‘zining eng oliy darajasi – ijodiy faoliyatini 
ishga solib, texnik, texnologik hamda iqtisodiy masalalar shartlarini hisobga 
olgan holda eng optimal variantni tanlaydi. Shunda u turli loyihaviy grafi k 
tasvirlar chizish orqali o‘z maqsadiga erishadi.
O‘quvchilar! Sizlar ham atrofi ngizdagi tayyor detallarga ijodiy nazar bi-
lan qarab, ularga qanday foydali o‘zgartirishlar kiritish mumkinligini o‘ylab 
ko‘ring va fi kr yuriting. Bu fi kringizni chizmalar orqali amalga oshirishga 
harakat qiling. Shunda ijodiy fi krlash qobiliyatingizni o‘stirishga erishgan 
bo‘lasiz.
Detalga foydali o‘zgartirish kiritish lozim bo‘lsa, u vaqtda detalga kiri-
tilishi lozim bo‘lgan o‘zgartirish sharti yozma ravishda beriladi va u orqali 
detalning yangi loyiha chizmasi chiziladi.
18.6-chizma.
19.2-chizma.
19.1-chizma. 
http://eduportal.uz

---

44
Berilgan detalning fazoviy holatini (19.1-chizma, a) ko‘rsatilgan burchak-
ka o‘zgartirilgan vaziyati 19.1-chizma, b da tasvirlangan. O‘zgartirilmagan 
holatdagi ko‘rinishlari (19.1-chizma, a) solishtirib ko‘rish orqali farqi aniq-
lanadi.
Misol. O‘choqqa mo‘ljallangan qozonni (19.3-chizma, a) diametri d va ba-
landligi h ni saqlagan holda uni gaz plitasiga moslashtirib qayta loyihalansin.
Bu yerda yarim sferali qozonning asosini gaz plitasida mustahkam
turadigan shaklda konussimon ko‘rinishda qayta loyihalash ko‘rsatilgan 
(19.3-chizma, b).
Loyihalashga doir ishlar nimalardan 
iborat?
19.2-chizmada berilgan detal holati 
90° burchakka o‘zgartirilsin.