Chizmachilik lotin 2019. indd

17.1-chizma.
http://eduportal.uz

---

39
1. Loyihalash deb nimaga aytiladi?
2. Loyihalashga doir ishlar nimalar bilan doimiy bog‘liq bo‘ladi?
3. Loyihalashga nimalar kiradi?
1. 17.4-chizmada ko‘rsatilganidek, detal shakli belgilangan nuqtali chiziq bo‘yicha 
o‘zgartirish kiritilgan ko‘rinishlari loyihalansin.
2. 17.5-chizma, a da kubning yaqqol tasviri berilgan. U shunday loyihalansinki, 
uchta teshikdan (17.5-chizma, b) tirqishsiz o‘tsin. Loyihalangan kubning: A. mo-
delini penoplast, plastilin (loy) yoki yog‘ochdan konstruksiyalang. B. Loyihalangan 
kubni mantiqiy fi kr yuritib uning yaqqol tasvirini kompyuterda bajaring.
Buyumning qayta konstruksiyasini loyihalashga doir ishlar nimalarga bog‘liq?
A. Grafi k tasvirlashga.
B. Fikrlashga. 
C. Ixtiro qilishga. 
D. Ijodiy yondashishga.
17.2-chizma.
17.3-chizma. 17.4-chizma.
17.5-chizma.
http://eduportal.uz

---

40
18-§. LOYIHALASHGA DOIR 
GRAFIK MASALALAR
Amaliyotdagi detalning ko‘rinishi o‘ziga jalb qila oladigan holda uning 
ko‘rinishini go‘zal va chiroyli hamda bejirim shaklda o‘zgartirish, vaznini 
ham kamaytirib, foydalanish uchun qulay qilib qayta loyihalash ham dizayn 
deyiladi.
Masalan, 18.1-chizma, a dagi detalning vazni (og‘irligi)ni kamaytirish 
maqsadida uning shakli (geometriyasi) qayta loyihalanadi. Natijada, 18.1-chiz-
ma, b, c, d lardagi ko‘rinishga keladi. Yoki yana boshqacha badiiy loyihalash 
yo‘li izlanadi.
Detalga kiritilgan o‘zgartirishni chizma orqali amalga oshirishni chiz-
mani qayta ijodiy loyihalash deyish mumkin. Detal geometriyasi fi kran 
o‘zgartirib, uni qayta ijodiy loyihalangan holatini tasavvur qilish fi krlash 
qo‘zg‘atuvchanligini o‘stiradi. Chizmada ijodiy loyihalash elementlarini kiri-
tish orqali turli dizayn muammolarini yechish mumkin bo‘ladi.