Chizmachilik lotin 2019. indd

to‘liq qirqimlar deb ham ataladi.
http://eduportal.uz

---

19
7.2-chizma.
7.3-chizma.
7.1-chizma.
http://eduportal.uz

---

20
1. Oddiy qirqim qanday hosil qilinadi?
2. Frontal qirqim qanday bajariladi?
3. Qanday qirqim gorizontal qirqim deyiladi?
4. Profi l qirqim deganda qanday qirqim tushuniladi?
5. To‘liq qirqim nima?
7.1-, 7.2- va 7.3-chizmalardan bittasining ko‘rinishlarini ish daftaringizga 
ko‘chirib chizing va qirqimini bajaring.
Kesuvchi tekislik H ga parallel olinsa, qanday qirqim hosil bo‘ladi?
A. Frontal. B. Gorizontal. C. Profi l. D. Kesim.
Mahalliy qirqim. Detallarning ba’zi bir joylarida teshik, chuqurcha va 
o‘yiqlar uchraydi. Ularning shaklini ko‘rsatishda mahalliy qirqimlardan foy-
dalaniladi. 7.4-chizmada gayka kalitining oltiyoqli prizmatik teshigini ochib 
ko‘rsatish uchun mahalliy qirqim qo‘llanilgan. Mahalliy qirqim hosil qilish 
uchun teshikning simmetriya o‘qi bo‘yicha kesuvchi tekislik o‘tkaziladi. Te-
shikdan biroz o‘tgandan keyin detalning qirqilgan qismi fi kran sindirib olina-
di. Detal ko‘rinishida bu kesuvchi tekislik fi kran o‘tkaziladi va u chizmada 
ko‘rsatilmaydi. Mahalliy qirqim chegarasi ingichka to‘lqinsimon chiziqda 
ko‘rsatiladi.
7.5-chizma, a da o‘qning bitta ko‘rinishi tasvirlangan bo‘lib, uning uch-
laridagi teshik va chuqurchalarni ochib ko‘rsatishda mahalliy qirqim tatbiq 
etilgan. Mahalliy qirqim chegarasi detalning kontur chizig‘i bilan qo‘shilib 
qolmasligi kerak. 7.5-chizma, b da to‘g‘ri va noto‘g‘ri bajarilgan mahalliy 
qirqim ko‘rsatilgan. Detaldagi teshik yoki chuqurchaning shakli mahalliy 
7.4-chizma.