Çukurova üNİversitesi jeoloji MÜhendiSLİĞİ BÖLÜMÜ


Download 14.86 Kb.
Pdf ko'rish
bet10/22
Sana26.11.2017
Hajmi14.86 Kb.
#20983
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   22

 
Bazaltlar amigdaloidal, entersertal, hyalomikrolitik porfiritik ve mikrolitik porfiritik 
dokuları sunmakta,  plajiyoklas ve piroksen fenokristallerinden oluşan lavlar baskındır. 
Andezitler amigdaloidal, hyalomikrolitik porfiritik ve mikrolitik porfiritik dokular 
sergilemekte, plajiyoklas ve amfibolce zengin lavlardan oluşmaktadır. Riyodasitler 
mikrolitik porfiritik ve mikrogranüler porfiritik dokular göstermekte ve plajiyoklasça 
zengin lavlarla temsil edilmektedir. Plajiyoklaslar hem fenokristaller halinde hemde 
hamur içerisinde mikrolitler şeklinde görülmektedir. Dasitler ise hyalo-porfiritik ve 
amigdaloidal dokular göstermekte, ince taneli matriks içerisinde yer alan zonlu 
plajiyoklaslar ve korrode kuvarslar baskındır. 
 
Bu volkanik kayaçlar daha önce kalk-alkalen bileşimli Baskil intrüzif kayaçlarının 
yüzey eşlenikleri olarak değerlendirilmiştir. Volkano sedimanter kayaçların lavlarla 
aratabakalı olarak oluşumları, volkanik kayaçların ana ve iz element jeokimyaları, 
oldukça geniş spektrumlu kayaç topluluğundan oluşmaları (bazalttan riyodasite) bu 
topluluğun kuzeye dalımlı bir okyanus içi dalma batma zonu üzerinde geç Kretase’de 
oluşan bir volkanik yayın üst seviyelerini temsil ettiğini göstermektedir . 
 
Anahtar Kelimeler: Elazığ, Kömürhan, Ofiyolit, Volkanik, Yastık lav. 

 
 
69
ABSTRACT 
 
In this study, the volcanic rocks from the northern part of the Kömürhan bridge (Baskil-
Elazığ) have been investigated in terms of their geochemical, petrographical and 
geological charecteristics, for pointing out the relations between this unit and the 
Kömürhan ophiolite. The Kömürhan ophiolite is one of the Neotethyan oceanic crustal 
remnants from the eastern Taurides, crops out as an east-west trending belt to the west 
of the Lake Hazar.  
 
The volcanic rocks crop out along an approximately east-west trending belt in the 
region. It is represented by alternations of volcanic and sedimentary rock units and has a 
thickness of c. 750 m. At the base, the volcanic section has a sharp north dipping 
tectonic contact with the plutonic rocks of the Kömürhan ophiolite, and is intruded by 
the Baskil granitoid. Massive to stratified lithologies of the volcanic section are pillow 
lavas 
(~53 m)
, lava breccias 
(~9 m),
 massive lava flows 
(~334 m),
 debris flow 
(~155 m)

including alternations of volcanogenic sandstone mudstone and volcanic clasts, 
siliceous tuff 
(~2 m)
, mudstone-pelagic limestone alternations 
(~5 m)
, columnar jointed 
lava flows and acidic volcanic lava flows. This section are characterized by a wide 
spectrum of rocks such as: basalt, basaltic-andesite, andesite, rhyodacite and  dacite.  
 
The basalts display amygdaloidal, intersertal, hyalomicrolitic porphyritic to microlitic 
porphyritic textures and are dominated by plagioclase and pyroxenephyric lavas. The 
andesites show amygdaloidal, hyalomicrolitic porphyritic to microlitic porphyritic 
textures and are plagioclase and amphibolephyric lavas. The rhyodacites display 
microlitic porphyritic to microgranular porphyritic textures, and are represented by 
plagioclasephyric lavas. Plagioclase is seen either as phenocrysts or as microliths within 
the matrix.  Dacites show hyalo-porphyritic to amygdaloidal textures and are dominated 
by zoned plagioclase and corroded quartz set in a fine-grained matrix.  
 
These volcanic rocks have been previously regarded as extrusive equivalents of the 
Baskil intrusive body, which is calc-alkaline in composition. The nature of the volcano-
sedimentary units interbedded with the lavas, the major and trace element geochemistry 
of the volcanic rocks, as well as their wide compositional range (from basalt to 
rhyodacite) suggest that this assemblage represents the upper levels of an intra-oceanic 
volcanic arc formed above of north-dipping subduction zone during Late Cretaceous 
time. 
 
Keywords: Elazığ, Kömürhan, Ofiyolit, Volcanic, Pillow lava. 
 

 
 
70
İzmir-Ankara Kenet Zonundaki Suprasübdüksiyon Ofiyolitleri: Petrolojisi, 
Mineral Kimyası ve Tektonomagmatik Ortamı  
 
The Suprasupduction Zone Ophiolites From İzmir- Ankara Suture Zone: Petrology, Mineral 
Chemistry and Tectonomagmatic Setting 
 
Ender SARIFAKIOĞLU
1
, Hayrettin ÖZEN
2
, Aydın ÇOLAKOĞLU
2
 ve Hüseyin SAYAK

1
MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara  
2
MTA Genel Müdürlüğü, Maden Etüt ve Arama Dairesi, Ankara
 
esarifakioglu@mta.gov.tr
  
 
ÖZ 
Laurasia ile Gondwana’nın arasındaki kuzey Neotetis Okyanusunun kapanması ile 
oluşan  İzmir-Ankara-Erzincan Kenet Zonu (İAEKZ),  İzmir’in kuzeyinden başlar, 
Ankara’ya kadar devam eder. Ankara-Çankırı arasında dirsek yaparak Erzincan’ın 
kuzeydoğusundaki Sevan-Akera Zonu’na kadar uzanır. Bu kenet zonunda ekay dilimleri 
olarak çoğunlukla Anatolid-Torid Platformu’un üzerine itilmiş Üst Kretase ofiyolitleri 
bulunur. Alpin Orojenez Kuşağında yer alan bu ofiyolitler, Neotetis Okyanusu’nun 
kuzey kolunun günümüzdeki kalıntılarıdır. 
 
İAEKZ’nun batı tarafında (İzmir-Ankara bölümü), Orhaneli-Harmancık (Bursa), 
Tavşanlı (Kütahya), İnönü-Dağküplü-Mihalıçcık (Eskişehir) Ofiyolitleri bulunur. 
Orhaneli Ofiyoliti, manto-kabuk geçiş zonunu temsil etmektedir. Çoğunlukla kümülat 
peridotitlerden ve çok az katmanlı gabrolardan oluşmaktadır. Harmancık ve Tavşanlı 
Ofiyolitinde genellikle tüketilmiş üst mantoyu temsil eden serpantinleşmiş harzburjitik 
tektonitler gözlenir. Dağküplü Ofiyoliti, eksikli ve ters istiflenme sunar. Okyanusal 
kabuğa ait mafik-ultramafik kümülatların üzerinde tektonik dokanakla manto 
peridotitleri bulunur. İnönü’de yüzeyleyen ofiyolitik kayaçlar, eksiksiz dizi ve düzenli 
bir iç yapı sunar. Çoğunlukla manto harzburjitlerinden oluşan tektonitler, izole diyabaz 
daykları ve pegmatitik gabrolar tarafından kesilir. Okyanusal kabuğun kümülatları, 
tektonitlere nazaran daha az mostra verir. Levha diyabaz daykları, blokumsu ayrışmalı, 
sert, masif kütleler şeklinde izlenmiştir. Yastık yapılı spilitik bazaltlar ile ofiyolitik 
dizinin örtü kayaçları olan radyolaritler ve pelajik kireçtaşı blokları ofiyolitik melanj 
içerisinde yer alır. Sivrihisar’ın kuzeybatısında bulunan ofiyolit napındaki 
sepantinleşmiş ultramafitlerde, bindirmeye bağlı deformasyon hatları boyunca, listvenit 
ve laterit gibi ikincil alterasyon zonları gelişmiştir. Ofiyolit napının altında ince bir 
seviye  şekilde granat amfibolit, amfibolit ve amfibolşisti içeren taban metamorfitleri 
bulunmaktadır. Mihalıçcık Ofiyolitinin manto dunitleri içerisinde tenörü yüksek Cr 
yatakları mevcuttur. 
 
Kümülat gabrolar ve izole diyabaz daykları, zeolit-yeşilşist fasiyesindeki okyanus tabanı 
metamorfizmasına maruz kaldıkları için Th dışındaki LİL elementleri (Rb, Ba, K, Sr) 
değişken değerlere sahiptir. HFS (Ti, Nb, Zr, Y, Yb) değerleri, MORB’a göre negatif 
anomali sunar. Gabrolarda Nb/Y oranı, 0.02-0.5 arasında iken diyabazlarda 0.01-0.5’dir. 
Mafik kayaçların REE dağılımları da duraylı element içerikleri gibi dalma-batma 
zonunda gelişen ada-yayı toleyit ve/veya boninit-benzeri magmayı  işaret etmektedir. 
Suprasübdüksiyon (HOT-tipi) manto peridotitlerde (%MgO=37-42) bulunan saçınımlı 
kromit kristallerinde Cr# değeri 0.40-0.73, Mg# değeri ise  0.42-0.64 arasındadır. Masif 
kromititlerde bu değerler sırasıyla 0.78-0.83 ve 0.58-0.70’dir. Kromit kristallerinin 

 
 
71
%TiO
2
 içerikleri çok düşüktür (0.04-0.22). Peridotitlerdeki olivinler, yüksek 
magnezyumlu forsterit (Fo
81-93
) olup ortopiroksenler enstatittir (En
85-92
). Verlitlerdeki 
klinopiroksen kristalleri, demir içeriği düşük, kalsiyum ve magnezyum içeriği yüksek 
diopsittir (En
45-53
Wo
42-49
Fs
3-6
).  Kayaç ve mineral kimyasına göre, İAEKZ’nun batı 
tarafındaki ofiyolitlerin dalma-batma zonunda, erken yay veya yayönü ortamında 
oluştuğu söylenebilir. 
 
Anahtar Sözcükler: manto peridotitleri, mafik-ultramafik kümülatlar, okyanusal 
kabuk, HOT, dalma-batma/suprasübdüksiyon zonu, Neotetis okyanusu, İAEKZ 
 
ABSTRACT 
 
The İzmir-Ankara-Erzincan Suture Zone (İAESZ) formed as a result of the closure of 
northern Neotethyan Ocean starts from northern İzmir and continues to Ankara. This 
suture zone bends between Ankara and Çankırı, and arrives to Sevan-Akera Suture 
Zone in the northeastern part of Erzincan. The Upper Cretaceous ophiolites in İAESZ 
have generally been emplaced as imbricated thrust sheets onto the Anatolide-Tauride 
Platform. These ophiolites found within Alpine Orogene Belt are remnants of the 
northern branch of the Neotethyan Ocean. 
 
The Orhaneli-Harmancık (Bursa), Tavşanlı (Kütahya), İnönü-Dağküplü-Mihalıçcık 
(Eskişehir) ophiolite slices are observed in the western part of İAESZ (İzmir-Ankara 
segment). Orhaneli ophiolite represents the transition of mantle-crust. It consists mainly 
of cumulate peridotites and less layered gabbros. The serpentinized harzburgites of 
depleted upper mantle tectonites are mostly observed in Harmancık and Tavşanlı 
Ophiolites. Dağküplü Ophiolite displays dismembered and inverted successions. The 
mantle peridotites tectonically place onto mafic-ultramafic cumulates of oceanic crust. 
İnönü ophiolitic rocks exhibits complete suite and an ordered sequence. The mantle 
harzburgites are cut by isolated diabase dykes and pegmatitic gabbros. The mafic-
ultramafic cumulates crop out less than mantle harzburgites.The blocky, hard and 
massive diabase dykes are found as sheeted dyke complex. The blocks of pillow lavas, 
radiolarites, pelagic limestones are encountered within ophiolitic melange. The 
listwenites and laterites have formed by hydrothermal alteration of serpentinized 
ultramafites along tectonic contacts related to the overthrusting of ophiolite slices in the 
northwestern Sivrihisar. There is a thin sliver of metamorphic sole rocks along the base 
of Sivrihisar Ophiolite with garnet amphibolites, amphibolites and amphibolschists. The 
high chromium deposites have formed in the host mantle dunites of Mihalıçcık 
Ophiolites. 
 
The isolated diabase dykes and cumulate gabbros underwent ocean floor-type 
metamorphism at zeolite-greenschist conditions have variable values of Rb, Ba, K, Sr 
(LILE), except Th element. HFS (Ti, Nb, Zr, Y, Yb) elements display negative 
anomalies relative to MORB. The Nb/Y ratios (<0.5) of mafic rocks (diabases, gabbros)  
and normalized REE pattern indicates the magmatic sources with island-arc tholeiite 
(IAT) and/or boninite-like characters. Suprasubduction (HOT)-type mantle peridotites 
(Mg%= 37-42) in İAESZ contain disseminated chromite crystals with Cr# (0.40-0.73) 
and Mg# (0.42-0.64). Massive chromitites have higher Cr# (0.78-0.83) and Mg# (0.58-
0.70). The chromite crystals have very low TiO
2
 (0.04-0.22). The olivine crystals from 

 
 
72
the peridotites are forsterite rich in magnesium (Fo
81-93
) while orthopyroxenes are 
enstatite (En
85-92
). The clinopyroxene crystals from wehrlites are calcium and 
magnesium rich and iron in poor (En
45-53
Wo
42-49
Fs
3-6
) as diopsite.  The chemical 
composition whole rock and Cr spinel suggest that the investigated ophiolites in the 
western part of İAESZ formed in prearc/early arc or forearc environment in 
suprasubduction zone setting. 
 
Keywords:  mantle perdotites, mafic-ultramafic cumulates, oceanic crust, HOT, 
suprasubduction zone, Neotethyan ocean, İAESZ 
 

 
 
73
Kızıldağ (Hatay) ve Tekirova (Antalya) Ofiyolitlerindeki Kabuk Birimlerini 
Oluşturan Farklı Magma Gelişimlerinin Jeokimyası ve Tektonik Ortamı, Güney 
Türkiye 
 
Geochemistry and Tectonic Environment Of Diverse Magma Generations Forming The Crustal 
Units Of The Kizildağ(Hatay) and Tekirova (Antalya) Ophiolites, Southern Turkey 
 
Utku BAĞCI
1
 ve Osman PARLAK
2
 
1
Mersin Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 33342 Çiftlikköy-Mersin 
2
Çukurova Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 01330 Balcalı-Adana 
bagciu@mersin.edu.tr

parlak@cukurova.edu.tr
 
 
ÖZ
 
 
 
Kızıldağ (Hatay) ve Tekirova (Antalya) ofiyolitleri Neotetis okyanusunun güney koluna 
ait Geç Kretase yaşlı okyanusal litosfer kalıntıları olarak Arap ve Toros platformları 
üzerinde tektonik dokanakla yer almakta ve tabandan tavana doğru (tektonitler, 
ultramafik-mafik kümülatlar, izotrop gabro, levha dayk kompleksi, plajiyogranit, 
volkanikler ve örtü sedimanları) tam bir istif sunmaktadırlar.   
 
Her iki ofiyolit masifindeki kümülat kayaçların ana-iz element içerikleri ve mineral 
fazlarının kimyasal özellikleri bu kayaçların okyanus içi dalma batma zonu üzerinde 
oluştuklarını göstermektedir. Ayrıca bu ofiyolitlere ait izole dayk, levha dayk, izotrop 
gabro ve volkanik kayaçlara ait jeokimyasal veriler de dalma-batma ile ilişkili bir 
tektonik ortamı işaret etmekte okyanusal kabuğun büyük bir kısmının ada yayı toleyitik 
(IAT) magmadan türediğini göstermektedir. Bunun yanında her iki ofiyolite ait bazı 
kabuksal kayaçların (volkanikler, levha daykları, izotrop gabrolar ve izole dayklar) 
jeokimyasal özellikleri, kayaçların MORB’a göre oldukça tüketilmiş bir kaynaktan 
geliştiğine ve boninitik magmadan türediklerine işaret etmektedir. 
 
Bütün jeokimyasal çalışmalar, Kızıldağ (Hatay) ve Tekirova (Antalya) ofiyolitlerinin 
ada yayı toleyitinden boninite doğru devamlı tüketilen bir manto kaynağından 
beslenerek Neotetisin güney kolunun Geç Kretase’de kapanması esnasında yay önü 
ortamlarda oluştuklarını işaret etmektedir.  
 
Anahtar Kelimeler: Dalma-batma zonu üstü, ada yayı toleyitleri, boninit, yay-önü, 
Türkiye 
 
ABSTRACT 
 
Kızıldağ (Hatay) and Tekirova (Antalya) ophiolites obducted onto the Arabian and 
Tauride platforms are the remnants of Late Cretaceous oceanic lithosphere of the 
southern branch of Neotethys and display a well-preserved ophiolite pseudostratigraphy 
in an ascending order: mantle tectonites, ultramafic-mafic cumulates, isotropic gabbros, 
sheeted dike complex, plagiogranite extrusives and associated sediments. 
 
Major-trace element contents of the cumulate rocks and the mineral chemistry of the 
cumulus phases indicate that the both ophiolite formed in a intraoceanic supra-
subduction zone tectonic setting. Moreover the geochemistry of the isolated dikes, 

 
 
74
sheeted dike complex, isotropic gabbro and volcanic rocks support their subduction 
related origin and most part of the oceanic crustal units derived from an island arc 
tholeiitic (IAT) magma. Beside this, some crustal rocks from both ophiolites (volcanics, 
sheeted dikes, isotropic gabbros, isolated dikes) are attributed to melting of highly 
depleted source relative to MORB and suggest boninitic magma genesis. Some of the 
isotropic gabbros in Tekirova (Antalya) ophiolite display alkaline character and 
geochemically similar to the with in plate alkaline basalts. 
 
All the geochemical evidence suggests that the oceanic crustal rocks of the Kızıldağ 
(Hatay) and Tekirova (Antalya) ophiolites were generated from progressive source 
depletion from island arc tholeiites (IAT) to boninites and formed in a fore-arc tectonic 
setting during the closure of the southern branch of the Neotethys in Late Cretaceous. 
 
Key words: Suprasubduction zone, island arc tholeiite, boninite, fore-arc, Turkey 
 

 
 
75
Süphan Stratovolkanı’nın Bazaltik Traki-andezitik Lavlarının Mineralojik-
Petrografik ve Jeokimyasal Özellikleri 
 
Mineralogical, Petrographical and Geochemical Properties of Basaltic-Trackyandesitic Lavas 
from Suphan Stratovolcano 
 
Yavuz ÖZDEMİR
1
, Nilgün GÜLEÇ
1
 ve A. Ümit TOLLUOĞLU

1
Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü 
2
Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü  
yozdemir@metu.edu.tr

nilgun@metu.edu.tr

tollu@yyu.edu.tr
  
ÖZ 
 
Vangölü’nün Kuzeyinde yer alan Süphan Stratovolkanı 4050m yüksekliği ile Doğu 
Anadolu’da yer alan Kuvaterner yaşlı volkanların en önemli üyelerinden biridir. 
Stratovolkanın volkanolojik gelişimi yapılan öncel arazi çalışmaları sonucu koni öncesi 
evre, koni oluşum evresi ve geç evre olmak üzere 3 ana safha olarak belirlenmiştir. Koni 
öncesi evre volkanın kuzey, batı ve doğusunda yer alan lavlar ile, koni oluşum evresi 
volkana bugünkü morfolojisini veren lavlar ve volkanın etrafında gelişen domlar ile, geç 
evre ise volkanın güney ve kuzeyinde lokal çıkış noktalarına bağlı olarak gelişen lavlar 
ile karakterize edilmektedir. Bu çalışma volkanın gelişiminde rol oynayan farklı 
evrelerde( koni öncesi ve geç evre) meydana gelen bazaltik traki-andezitik lavların 
mineralojik-petrografik ve jeokimyasal özelliklerini konu almaktadır. 
 
Her iki evrede meydana gelen lavların mineralojik bileşimini plajiyoklaz+olivin+ 
klinopiroksen fenokristalleri oluşturmaktadır. İntersertal, glomeroporfirik, seri poikilitik 
ve akma dokularının gözlendiği lavların volkanik hamurunu ise plajiyoklaz mikrolitleri, 
klinopiroksen mikrokristalleri ve volkan camı oluşturmaktadır.  
 
Sodik özellikler sunan lavlar alkali - subalkali sınırında yeralmaktadırlar. Lavların 
MORB’ a normalize edilmiş iz element diyagramları volkanitlerin LIL ve HFS 
elementlerce zenginleştiğini göstermektedir. Bu zenginleşme K, Rb, Ba, Th gibi LIL 
elementlerde HFS elementlere göre daha belirgindir. HFS elementlerden Nb, Ta ve 
Ti’da belirgin negatif anomali göze çarpmaktadır. Volkanitlerin kondritlere normalize 
edilmiş iz element diyagramları ise lavların LRE ve HRE elementler bakımından 
zenginleştiğini bu zenginleşmenin LRE elementlerde daha fazla olduğunu ortaya 
koymaktadır ( La/Yb= 7.02-7.72). Lavların 
87
Sr/
86
Sr oranları 0.705939-0.706667 
arasında 
143
Nd/
144
Nd oranları ise 0.512588-0.512785 arasında değişmekte ve OIB için 
tipik olan izotop bileşimlerine benzerlik sunmaktadır.  
 
Jeokimyasal ve izotopik bileşimler beraber ele alındığında Süphan volkaniklerinin eski 
bir dalma-batma sürecinin etkisini taşıyan zenginleşmiş bir mantodan türemiş olduğu 
düşünülmektedir. 
 
Anahtar Kelimeler;    Doğu Anadolu, Süphan Stratovolkanı, bazaltik-trakiandezit, 
jeokimya 
 
 
 
 

 
 
76
ABSTRACT 
 
Süphan Stratovolcano, located to the north of the Lake Van is one of the most important 
Quatarnary volcano in eastern Anatolia with its 4050 m high elavation. Volcanological 
evolution of the stratovolcano is subdivided into three major evolutionary stages, as pre 
- cone stage, cone - building stage and late - stage based on field studies. Pre-cone stage 
is characterized by the lavas which are exposed at the northern, western and eastern 
parts of the volcano, products of the cone-building stage are responsible for the recent 
morphology of stratovolcano and domes around the volcano, and lavas of the late stage 
are exposed as secondary eruption centers at the northern and southern parts of the 
Süphan Stratovolcano. This study is concerned with the mineralogical – petrographical 
and geochemical properties of basaltic trachyandesitic lavas produced during different 
evolutionary (pre cone stage and late stage) stages. 
 
Basaltic trachyandesitic lavas of both stages consist mainly of plagioclase + olivine + 
clinopyroxene  phenocrysts. Plagioclase microlites, clinopyroxene microcrysts and glass 
form the groundmass displaying intersertal, glomeroporphyritic, seriate, poikilitic and 
flow textures. 
 
The lavas have sodic properties and are transitional between alkaline and calcalkaline 
character. MORB normalized spider diagrams reveal enrichment of volcanics in LIL 
and HFS elements relative to MORB. This enrichment is more pronounced in LIL 
elements such as K, Rb, Ba and Th.  MORB normalized patterns also show negative 
anomalies in Nb, Ta and Ti.  Chondrite-normalized REE patterns reveal enrichment of 
LRE elements over HRE elements ( La/Yb=7.02-7.72). 
87
Sr/
86
Sr and 
143
Nd/
144
Nd ratios 
range between 0.705939-0.70666, and 0.512588-0.512785, respectively, and display 
similarity to the isotopic compositions of OIB. 
 
Geochemical and isotopic compositions of the lavas collectively indicate that volcanics 
were derived from an enriched mantle source bearing the effects of a previous 
subduction process.  
 
Keywords: Eastern Anatolia, Süphan Stratovolcano, basaltic trachyandesite, 
geochemistry 
 
 

 
 
77
Köprübaşı (Manisa) Uranyum Cevherleşmesinin Mineralojik ve Petrografik 
İncelenmesi 
 
Mineralogical and Petrographical Investigation Of Köprübaşi (Manisa) Uranium 
Mineralization 
 
Hülya KACMAZ ve Eran NAKOMAN
 
Dokuz Eylul Universitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Müh.i Bölümü, Tınaztepe Kampüsü, 35160, Buca–İzmir. 

hulya.kacmaz@deu.edu.tr
 ; 
eran.nakoman@deu.edu.tr
  
 
ÖZ 
Köprübaşı uranyum cevherleşmesi konglomera ve kumtaşları ile ara tabakalanma 
gösteren ince çamur, silt, kil taşlarından oluşmuş Neojen akarsu sedimentleri 
içerisindedir. Sedimentler basenin kenar kısımlarındaki metamorfik kayaçlardan 
türemiştir.  
 
Cevherleşme esasen çalışma alanında yaygın olarak görülen kumtaşı ve 
konglomeralardan oluşmuş düzeylerdedir. Bununla birlikte, bazı çamurtaşı düzeylerinde 
az miktarlarda da olsa  uranyum cevherleşmesine  rastlanmıştır. Makroskobik uranyum 
cevher mineralleri kumtaşları ve konglomeralar içerisinde yeşil ve sarı yeşil renkleri ile 
çıplak gözle görülebilirken, mikroskobik uranyum cevher mineralleri kumtaşı ve 
konglomeralar içerisindeki gözeneklerde saçınmış halde ultraviyole ışık altında 
kolaylıkla görülebilir. Cevher minerallerini ve alterasyon ürünlerini belirlemek amacıyla 
X-ışını difraktometre ve SEM/EDS analizleri yapılmıştır. Sedimentler içerisinde 
torbernit [Cu(UO
2
)
2
(PO
4
)
2
·10H
2
O], meta-torbernit [Cu(UO
2
)
2
(PO
4
)
2
·8H
2
O] ve meta-
otünit [Ca(UO
2
)
2
(PO
4
)
2
·6H
2
O] gibi ikincil uranyum mineralleri ile birlikte jarosit, 
klorit-kaolinit ve Fe-oksit gibi alterasyon ürünleri belirlenmiştir. Değişen miktarlarda 
uranyum cevherleşmesinin görüldüğü sedimentler arasında, demir oksit içeren 
sedimentlerin önemli miktarlarda uranyum cevherleşmesine sahip olduğu belirlenmiştir. 
Bu nedenle, demir oksitlerin Köprübaşı bölgesindeki uranyum zenginleşmesinde önemli 
bir rol oynadığı düşünülmektedir. 
 
Download 14.86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling