Çukurova üNİversitesi jeoloji MÜhendiSLİĞİ BÖLÜMÜ
Download 14.86 Kb. Pdf ko'rish
|
|
Keywords: Biogenic, Biogeochemistry, Accumulation Level, Fauna, Framework, Mollusc, Taxonomy 30. YIL JEOLOJİ SEMPOZYUMU 25 - 27 EKİM 2007 Ç.Ü. JEOLOJİ MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ 118 Tire-Akçaşehir Kömürlerinin Yaşı ve Paleoekolojisi, Küçük Menders Grabeni Güney Kenarı, Batı Anadolu Age and Palaeoecology of Tire–Akçaşehir coals, South Margin of Küçük Menderes Graben, Western Anatolia Tahir EMRE 1 , Metin TAVLAN 2 ve Mehmet Serkan AKKİRAZ 1 1 Dokuz Eylül University, Department of Geological Engineering, TR-35100 Bornova/İzmir 2 Bosphorus Nickel Madencilik Tic. A.Ş.,İzmir mtavlan@enickel.co.uk ; serkan.akkiraz@deu.edu.tr ÖZ Küçük Menderes Grabeni’nin güney kenarının orta kesiminde yer alan Tire-Akçaşehir dolaylarında, Menderes Masifi Çine Asmasifi’nin metamorfitleri temeli oluşturur. Metamorfitleri, Neojen-Kuvaterner yaşlı karasal tortullar açısal uyumsuz olarak üstler. Bu tortullar; birbirlerini açısal uymsuzlukla üstleyen, Orta Miyosen yaşlı Ayaklıkırı formasyonu, Pliyo-Pleyistosen yaşlı Karatekke formasyonu ve Holosen yaşlı alüvyonlardır. Ayaklıkırı formasyonu göl ve akarsu çökellerinden, Karatekke formasyonu alüvyon yelpazesi çökellerinden oluşur. En genç çöküntü alanlarını dolduran alüvyonlar geniş düzlükleri oluşturur. Küçük Menderes Grabeni’nin doğu ucunda etkili olan K-G, KD-GB ve KKD-GGB doğrultulu sıkıştırma ve çekme kuvvetleri yöredeki havzaların evrimini ve tortul dolgusunun geometrisini denetlemiştir (Emre ve Sözbilir 2007). Yakın tarihli Tire depremlerini (koeriboun: www.koeri.boun.edu.tr ), bölgede tektonik etkinlik günümüzde de sürdüğünün kanıtıdır. Göl ve akarsu tortullarından oluşan Ayaklıkırı formasyonu, Akçaşehir yöresinde, Küçük, Orta ve Büyük Damar adlı üç kömür düzeyi içerir. Bu damarlardan alınan, palinolojik amaçlı örnekler incelenmiştir. Ayırtlanan palinomorfların tür çeşitliliği zengin ancak sayıları azdır. Bu çalışmada toplam 19 cins ve 18 tür belirlenmiştir. Angiospermler, gymnosperm ve sporlara oranla yüksek yüzdeyle temsil edilmektedir. Elde edilen formlar, Türkiye Orta Miyosen’i için, Polypodiaceoisporites marxheimensis, Polypodiaceoisporites sp., Laevigatosporites haardti, Sequoiapollenites polyformosus, Cyacadopites sp., Ephedripites sp., Inaperturopollenites dubius, Cupressacites insulipapillatus, Pityosporites microalatus, Pityosporites spp., Podocarpidites libellus, Triatripollenites rurensis, Momipites punctatus, Subtriporopollenites simplex, Polyvestibulopollenites verus, Tricolpopollenites henrici, Polyporopollenites undulosus, Cyrillaceaepollenites megaexactus, Tricolpopollenites densus, Tricolpopollenites microhenrici, Tricolporopollenites microreticulatus, Tricolporopollenites cingulum ssp. pusillus ve Periporopollenites sp. (thallictrum tip) karakteristik bir topluluktan oluşmaktadır. Toplulukta gözlenen Pityosporites microalatus (Pinus), Podocarpidites libellus (Podocarpus) ve Tricolporopollenites cingulum ssp. pusillus (Castanae) türleri, tortulaşma sırasındaki yüksek topoğafyayı (dağ ortamı) belirtmektedir. Ayrıca topluluktaki Triatriopollenites rurensis (Myricaceae) ve Inaperturopollenites dubius (Taxodiaceae) türleri ise alçak alanlardaki bataklık bölgelerin varlığına işaret etmektedir. Momipites punctatus (Engelhardia), Subtriporopollenites simplex (Carya) ve Polyporopollenites undulosus (Ulmus) formlarının örneklerdeki varlığı ise alçak alan, ırmak kenarı ortamı simgelemektedir. Ayrıca palinolojik topluluğa dayalı 30. YIL JEOLOJİ SEMPOZYUMU 25 - 27 EKİM 2007 Ç.Ü. JEOLOJİ MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ 119 paleoiklimsel koşullar, Mosbrugger ve Utescher (1997) tarafından geliştirilen “Coexistence Approach” yöntemi kullanılarak tartışılmıştır. Anahtar sözcükler: Küçük Menderes Grabeni, Neojen-Kuvaterner Karasal Tortullar, Orta Miyosen, Akçaşehir Kömürleri, Paleoekoloji. Bu çalışmayı DEÜ Rektörlüğü ( 04.KB.FEN.032 nolu DEÜ AFS projesi) desteklemiştir. ABSTRACT Metamorphites of the Çine Submassif belonging to Menderes Massif which crops out surrounding of Tire–Akçaşehir located to center of southern margin of the Küçük Menderes Graben constitute to basement. Neogene–Quaternary terrestrial sediments unconformably overlie the metamorphites. These sediments consist of three different formations, which unconformably overlie each other, namely the Middle Miocene Ayaklıkırı, the Plio–Pliocene Karatekke and the Holocene alluvium. The Ayaklıkırı Formation composes of lacustrine and fluviatile sediments. The Karateke Formation is made up of alluvial fan deposits. The youngest depression fields filled by alluvium form wide plains. N–S, NE–SW and NNE–SSW trending compressional and extensional strenghts controlled the geometry of the sedimentary succesion and the tectonic evolution of the basin (Emre and Sözbilir 2007). Tectonic activity still continus as evidenced by Tire earthquakes recently occurred (koeriboun: www.koeri.boun.edu.tr ). The Ayaklıkırı Formation including lacustrine and fluviatile sediments consists of three coal levels namely small, middle and major seams on Akçaşehir locality. The samples obtained from coal seams have palynologically been examined. Totally, 19 genara and 18 species have been determined in this study. Angiosperms are represented by high percentages compared to gymnosperms and spores. The palynological assemblage is made up of characteristic Middle Miocene palynomorphs which are Polypodiaceoisporites marxheimensis, Polypodiaceoisporites sp., Laevigatosporites haardti, Sequoiapollenites polyformosus, Cyacadopites sp., Ephedripites sp., Inaperturopollenites dubius, Cupressacites insulipapillatus, Pityosporites microalatus, Pityosporites spp., Podocarpidites libellus, Triatripollenites rurensis, Momipites punctatus, Subtriporopollenites simplex, Polyvestibulopollenites verus, Tricolpopollenites henrici, Polyporopollenites undulosus, Cyrillaceaepollenites megaexactus, Tricolpopollenites densus, Tricolpopollenites microhenrici, Tricolporopollenites microreticulatus, Tricolporopollenites cingulum ssp. pusillus and Periporopollenites sp. (thallictrum type). Presence of Pityosporites microalatus (Pinus), Podocarpidites libellus (Podocarpus) and Tricolporopollenites cingulum ssp. pusillus (Castanae) species indicates a high topography throughout sedimentation. Additionally, presence of Triatriopollenites rurensis (Myricaceae) and Inaperturopollenites dubius (Taxodiaceae) determines swamp areas on lowlands. Momipites punctatus (Engelhardia), Subtriporopollenites simplex (Carya) and Polyporopollenites undulosus (Ulmus) in the assemblage define lowland and riparian environment. Additionally, palaeoclimatic conditions on the basis of palynological assemblage have also been discussed using the Coexistence Approach method proposed by Mosbrugger and Utescher (1997) Keywords: Küçük Menderes Graben, Neogene – Quaternary Terrestrial Sediments, Middle Miocene, Akçaşehir coals, Palaeoecology 30. YIL JEOLOJİ SEMPOZYUMU 25 - 27 EKİM 2007 Ç.Ü. JEOLOJİ MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ 120 Batı - Orta Toroslarda Denizel Miyosen Çökellerinin Planktik Foraminifer Biyostratigrafisi ve Korelasyonu Planktic Foraminiferal Biostratigraphy And Correlation Of The Marinal Miocene Sediments İn West and Middle Taurus Tülay KÖKSOY İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü 34320, Avcılar,İstanbul tulay@istanbul.edu.tr ÖZ Batı ve Orta Toroslar’da birbirinden bağımsız olarak gelişen Neojen havzalarının oluşumu ve kapanımı kronostratigrafik olarak farklılıklar gösterir. Neojen havzalarının denizel çökel sınırları; Antalya-Korkuteli dolayında Akitaniyen- Langiyen, Antalya- Manavgat dolayında Üst Oligosen- Messiniyen, Isparta- İmrezi dolayında Akitaniyen- Langiyen, Mersin- Mut dolayında; Akitaniyen- Serravaliyen’dir. Batı ve Orta Toroslar’da Miyosen süresince etkili olan açık denizin oluşturduğu istif, oldukça kalın ve yaygın yüzlekler halindedir. Bunlardan Sinekçi (Antalya-Korkuteli), Geceleme (Antalya- Manavgat); Güneyce (Isparta- İmrezi), Köselerli (Mersin- Mut) formasyonları; kiltaşı, kumtaşı, killi kireçtaşı ve yumuşak marn litolojilerinden oluşur ve bol miktarda planktik foraminifer içerirler. Bu yüzleklerde Oligosen/ Miyosen sınırı, biyostratigrafik olarak uyumlu geçişli – denizel birimlerin bulunmaması nedeniyle Erken Akitaniyen (Erken Alt Miyosen) belirlenememiştir. Batı ve Orta Toroslarda çalışılan Miyosen istiflerinde 8 cins 23 tür planktik foraminifer ayırtlanmış, tabanda Üst Akitaniyen (Alt Miyosen)’den tavanda Serravaliyen (Orta-Üst Miyosen)’e kadar, Catapsydrax dissimilis, Globigerinoides trilobus trilobus, Praeorbulina glomerosa curva, Orbulina suturalis, Globorotalia fohsi, G. mayeri standart planktik foraminifer zonları tanımlanmış ve Miyosen çökellerinin stratigrafik sınırlarının farklılıkları planktik foraminifer biyostratigrafisi ile belirtilmiştir. Anahtar kelimeler: Biyostratigrafi, Miyosen, Planktik foraminifer,Toros. ABSTRACT Formation and closure of Neogene Basins which have been developed independently from each others in West and Middle Taurus indicates significant chronostratigrafical differences. Boundaries of marine sediments in Neogene basins range from Aquitanian- Langian around Antalya-Korkuteli; Upper Oligocene- Messinian around Antalya- Manavgat to Aquitanian- Langian around Isparta – Imrezi; and also Aquitanian- Serravalian around Mersin – Mut. Sedimentary sequence formed in an open marinal environement at the western and middle Taurides during Miocene is significantly thick and widespread in the study area. Formations of Sinekçi (Antalya-Korkuteli), Geceleme (Antalya- Manavgat); Güneyce (Isparta- İmrezi) and also Köselerli (Mersin- Mut) are composed of claystones, clayey limestone, sandstones and soft marls; and include abundantly Planktic Foraminiferas. Oligocene / Miocene boundary could not be determined because biostratigrafically transitive marine units with Planktic Foraminiferas could not be found in the study area. 8 genus and 23 species have been 30. YIL JEOLOJİ SEMPOZYUMU 25 - 27 EKİM 2007 Ç.Ü. JEOLOJİ MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ 121 distinguished in the Miocene sequences studied in Western and Middle Taruides; and standard planctic foraminifera zones of Catapsydrax dissimilis, Globigerinoides trilobus trilobus, Praeorbulina glomerosa curva, Orbulina suturalis, Globorotalia fohsi and G. mayeri have been described from Upper Aquitanian (Early Miocene) at the base to Serravalian (Middle – Upper Miocene) on the top of the sequences. Keywords: Biostratigraphy, Miocene, Planktic foraminifera, Taurus 30. YIL JEOLOJİ SEMPOZYUMU 25 - 27 EKİM 2007 Ç.Ü. JEOLOJİ MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ 122 Cyprıdeıs Torosa (Jones)’Nın Elek Tipi Delikleri Değişimi İle Parçıkan Formasyonu’nun (Doğu Anadolu) Paleotuzluğunun Belirlenmesi Paleosalınıty Of Parçıkan Formatıon (Eastern Anatolıa) Wıth The Varıabılıty Sıeve-Type Pores Of Cyprıdeıs Torosa (Jones) Atike NAZİK 1 ve Anne-Marie BODERGAT 2 1 Çukurova Üniversitesi, Müh-Mim. Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 01330, Adana/Türkiye 2 UMR 5125 PEPS, Univérsite Claude Bernard Lyon 1, 2, Rue Raphäel Dubois, 69622 Villeurbanne Cedex FRANCE, anazik@cukurova.edu.tr , Anne- Marie.Bodergat@univ-lyon1.fr ÖZ Geç Miyosen dönemine ait Parçikan Formasyonu, Arguvan (Malatya) güneyinde yüzeylemektedir. Formasyon , ince-orta taneli kumtaşı, silttaşı, organik malzemeli gri- yeşil renkli kiltaşı, marn, kömür ve kiltaşlarından oluşmaktadır. Ostrakodlardan Cyprideis torosa (Jones), Parçikan Formasyonundan ölçülen kesitten derlenen örneklerde yaygın olarak bulunmuştur. Cyprideis torosa kavkıları düz, retiküllü ve tuberküllü olarak gözlenmiştir. Parçikan Formasyonu’ndan alınan örnekler içinde tanımlanan Cyprideis torosa kavkıları üzerinde farklı tipte (yuvarlak, oval ve düzensiz) elek tipi delikler bulunmuştur. Bu çalışmanın amacı; Parçikan Formasyonu paleotuzluluğunun farklı elektipi delik şekillerinin yüzdelerine bakarak açıklanmasıdır. Anahtar kelimeler: Elektipi delikler, paleotuzluluk, Geç Miyoesen, Parçikan Formasyonu, Doğu Anadolu ABSTRACT Parçikan Formation is outcropped in southern part of Arguvan (Malatya) in the eastern Anatolia during the late Miocene. Parçikan Formation is represented by fine, middle- grained sandstone, siltstone, organic rich, gray-green claystone, marl, coal and clayey limestone levels. Cyprideis torosa (Jones) from ostracods is found all samples of a section measured Parçikan Formation. Cyprideis torosa’s carapaces are recognized as smooth, reticulated, nodded or punctuated. Different shapes (round, oblong and irregular) of sieve-type pores are observed on the Cyprideis torosa valves of studied samples in the Parçikan Formation. The aim of this study are explained on paleosalinity of Parçikan Formation according to relationship between the percentage of sieve-type pore and salinity. Keywords: Sieve-type pore, paleosalinity, Late Miocene, Parçikan Formation, Eastern Anatol 30. YIL JEOLOJİ SEMPOZYUMU 25 - 27 EKİM 2007 Ç.Ü. JEOLOJİ MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ 123 Gülpınar ve Çevresinin Pliyosen Gastropoda-Pelecypoda Faunası İle Paleoekolojisi ve Paleocoğrafyası (Çanakkale-Kuzeybatı Anadolu) Paleoechology and Paleogeography Of Gülpınar Wıth The Plıocene Gastropoda-Pelecypoda Fauna (Çanakkale-Northwest Anatolıa) Pınar GÜVEN Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Ana bilim Dalı Terzioğlu Kampusü ÖZ Çalışma bölgesi, Biga Yarımadası’nın güneybatısında, Çanakkale ili, Ayvacık ilçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Gülpınar ve çevresinde yüzlek veren Neojen çökelleri içerisinde Pelecypoda sınıfına ait Akçagiliyen=Erken Kuvalnikiyen yaşını veren Avimactra karabugasica (Andrussow), Avimactra ossoskovi (Andrussow) ve Avimactra venjukovi (Andrussow) türleri, Kalabriyen yaşını veren Chlamys inaequacostalis Lamarck, Pecten benedictus Lamarck, Ostrea lamellosa Brocchi türleri ve Geç Pleyistosen yaşını veren Mytilus sp., Chlamys sp., Lasea nitida (Turton), Acanthocardia paucicostata (Sowerby), Cerastoderma sp., Abra sp., Paphia (Polititapes) senescens Coc., Pholas (Pholas) dactylus Linnaeus ve Gastropoda sınıfına ait Gibbula (T.) umblicaris Linné, Gibbula sp., Valvata sp., Hydrobia acuta (Draparnaud), Caecum auriculatum de Folin, Rissoa sp., Bittium sp., Retusa turrita O.F. Müller türleri tanımlanmıştır. Avimactra karabugasica (Andrussow), Avimactra ossoskovi (Andrussow) ve Avimactra venjukovi (Andrussow) türleri Kaspik Havza için Geç Pliyosen’de (Akçagiliyen=Alt Kuvalnikiyen) karakteristik olup, acı su ortamını (tuzluluk: ‰16,5-30) ifade etmektedirler. Bu türlerin Akçagiliyen’de, bir transgresyonla Kaspik Havza’dan Öksinik Havza’ya göç ettiği bilinmektedir (Taner, 1997; Kapan-Yeşilyurt, 2000; Kabasakal, 2005). Bu transgresyon esnasında güneye doğru uzanan bir kol vasıtasıyla Gülpınar’a kadar ulaştığı çalışmamızla ortaya konmuştur. Akçagiliyen’den sonra bölgede Paratetis etkisi ortadan kalkmış ve Chlamys inaequacostalis Lamarck, Pecten benedictus Lamarck, Ostrea lamellosa Brocchi türlerinin varlığı ile Akdeniz hakimiyeti gözlenmiştir. Ayrıca, Lasea nitida (Turton), Acanthocardia paucicostata (Sowerby), Paphia (Polititapes) senescens Coc., Pholas (Pholas) dactylus Linnaeus ve Gastropoda sınıfına ait Gibbula (T.) umblicaris Linné, Hydrobia acuta (Draparnaud), Caecum auriculatum de Folin, Retusa turrita O.F. Müller gibi sığ ve tuzlu ortamda yaşayan türlerin varlığı Geç Pleyistosen’den itibaren, Akdeniz’in kuzeye doğru sokularak, çalışma bölgemiz üzerinden Çanakkale boğazına doğru ilerlediğini göstermektedir. Gastropoda-Pelecypoda faunası ile ortaya çıkarılan paleoekolojik ve paleocoğrafik özellikleri, aynı seviyelerde saptanan Ostracoda sınıfına ait, Bairdia subdeltidea, Callistocythere intricatoides, Cytheridea acuminata, Aurila convexa, Aurila speyeri, Hermanites haidingeri haidingeri, Loxoconcha tumita, Loxoconcha paralela, Xestoleberis depressa türleri de desteklemektedir. Anahtar Kelimeler: Gastropoda-Pelecypoda, Akçagiliyen, Kuvalnikiyen, Kalabriyen, Paleoekoloji, Paleocoğrafya, Kaspik Havza, Akdeniz 30. YIL JEOLOJİ SEMPOZYUMU 25 - 27 EKİM 2007 Ç.Ü. JEOLOJİ MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ 124 ABSTRACT The study area is located around Ayvacık-Gülpınar Town (Southwest of the Biga Peninsula, Çanakkale). Avimactra karabugasica (Andrussow), Avimactra ossoskovi (Andrussow) and Avimactra venjukovi (Andrussow) species in aged Aktschagylian=Early Kualnıkian, Chlamys inaequacostalis Lamarck, Pecten benedictus Lamarck, Ostrea lamellosa Brocchi species in aged Calabrian, Mytilus sp., Chlamys sp., Lasea nitida (Turton), Acanthocardia paucicostata (Sowerby), Cerastoderma sp., Abra sp., Paphia (Polititapes) senescens Coc., Pholas (Pholas) dactylus Linnaeus, Gibbula (T.) umblicaris Linné, Gibbula sp., Valvata sp., Hydrobia acuta (Draparnaud), Caecum auriculatum de Folin, Rissoa sp., Bittium sp., Retusa turrita O.F. Müller species in aged Late Pleistocene are recognized in the samples taken from the Neogene sediments which are exposed around study area. Avimactra karabugasica (Andrussow), Avimactra ossoskovi (Andrussow) and Avimactra venjukovi (Andrussow) specimens are characteristic for Caspic Basin from the Eastern Paratethys. These Aktschagylian=Early Kualnikian aged fauna are competable brakish water (salinity: % 0.16,5-0.30). According to the previous studies, during this period, there was a transgression from Caspic Basin to the Euxinic Basin (Taner, 1997; Kapan-Yeşilyurt, 2000; Kabasakal, 2005) and these Pelecypoda fauna emigrated from the Caspic Basin through the Euxinic basin owing to this connection. With this study, the existence of Avimactra species improved that, the transgression has reached to the Gülpınar by the way of Dardanelles. End of the Aktschagylian, impact of the Paratethys was finished. The existence of Chlamys inaequacostalis Lamarck, Pecten benedictus Lamarck, Ostrea lamellosa Brocchi species in aged Calabrian, indicate that, first transgression from Mediterranean in that period. Additionally, Lasea nitida (Turton), Acanthocardia paucicostata (Sowerby), Paphia (Polititapes) senescens Coc., Pholas (Pholas) dactylus Linnaeus, Gibbula (T.) umblicaris Linné, Hydrobia acuta (Draparnaud), Caecum auriculatum de Folin, Retusa turrita O.F. Müller are characteristic shallow and marine conditions show that the transgresion of Mediterranean progressed through the Dardanelles at the Late Pleistocene. These interpretations which obtained from paleoecological and paleogeographical properties of the Gastropoda-Pelecypoda fauna are supported by Ostrocoda fauna. Keywords: Gastropoda-Pelecypoda, Aktschagylian, Kualnikian, Calabrian, Paleoecology, Paleogeography, Caspic Basin, Mediterranean 30. YIL JEOLOJİ SEMPOZYUMU 25 - 27 EKİM 2007 Ç.Ü. JEOLOJİ MÜHENDİ SLİĞİ BÖLÜMÜ 125 Erken-Orta Miyosen Yaşlı Resifal Karbonatların Paleocoğrafyası ile Mikropaleontolojisine Genel Bir Bakış: Değirmençayı, KB Mersin, G Türkiye Download 14.86 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|