D lutfullayeva, R. Davlatova, M. Saparniyazova

Luqmoni hakim aytibdilar: “Ha, daf eta olaman ”.
Ilon debdi: “Unda mening zahrim kuchli emas ekan. Dunyoda 
shunday zahar borki, sen uni zinhor daf eta olmassan! ”.
- Qanday zahar? Qora qurtniknmi? - debdilar Luqmoni hakim.
- E, y o ‘q, - debdi ilon. - Dunyoda eng kuchli zahar - odamning 
zahri. Bung ‘a davo yo ‘qtur. Odam odamni chaqsa, albatta, о ‘lim haqdir! 
Olloh biz - ilonlami tuban qilib yaratdi. Ammo biz bir-birimizni 
chaqmaymiz. Siz - odam bolalarini yuqori qilib yaratdi, siz bir-biringizni 
chaqib o'ldirasiz. Sen saqlab qolmoqchi bo'layotgan xastaga mening 
zahrim davo emas, yanglishma. Uni о ‘z do 'sti chaqqan. Uning zahriga
223

---

davo topa oimassan. Bunga hatto Luqmoni hakim ham davo topmagay. 
Qo 'у, и о ‘laversin, azoblardin qutula qolsin...
ЛЛ.
 4-amaliy ish. Jadvalni to‘ldiring. Jadvaldagi qaydlaringiz 
asosida “Qo‘shma gaplar tasnifi” masalasiga oid nazariy qarashlarga 
munosabat bildiring.
Qo‘shma gaplaming tasnifi
M.Asqarova
tasnifi
G ‘. Abdurahmonov 
tasnifi
R.Sayfullayeva
tasnifi
N.Mahmudov
tasnifi
5-amally ish.
1. Quyidagi qo'shma gap tuzilishidagi o‘zbek maqollarini davom 
ettiring. Qo‘shma gaplaming tuzilishiga ko‘ra turini belgilang.
2. Ushbu maqollarda tinish belgilarining qo‘llanish sababini izohlang.
1-variant. 1. Siylagani puling bo ‘Imasa... 2. Yomg'ir bilan yer 
ko'karar... 3 Bilim - kuchda ... 4. Ilm - yorugiik ... 5. Onangni kaftingda 
tutsang ... 6. Bog‘ingni zog'dan saqlamoqchi bo'lsang. 7. Sen o'zingni