D. Q. Usmanova

4-rasm. Tannarxga kiritiladigan xarajatlar tarkibi.
34
Mahsulot (ishlar, xizmatlar) tannarxini aniqlashning asosiy usullari bo‘lib: 
oddiy, me’yoriy, buyurtma, bosqichli usullar hisoblanadi, savdo tashkilotlarida esa 
xarajatlarni inventar baholash usuli ham qo‘llaniladi 5-rasm. 
34
A.Toshpo’latov. Buxgalteriya hisobi fani bo’yicha o’quv-uslubiy majmua. –T; Iqtisodiyot, 2016 yil, 344 bet. 

---

252 
5-rasm. Tannarxni kalkulyatsiya qilish usullari.
35
9.4. Asosiy ishlab chiqarish xarajatlari va uni hisobdan chiqarish hisobi. 
Ishlab chiqarish xarajatlarining elementlari va kalkulyatsiya moddalari 
bo‘yicha hisob yuritishni ta’minlash maqsadida asosiy ishlab chiqarishning 
barcha xarajatlari 2010-«Asosiy ishlab chiqarish» schyotida tayyorlanayotgan 
mahsulot turlari bo‘yicha guruhlanadi.
2010-«Asosiy ishlab chiqarish» schyotidan xarajatlarni hisobga olishda 
quyidagi korxona va tashkilotlar foydalanadi: 
− mahsulot ishlab chiqarish bo‘yicha sanoat va qishloq xo‘jaligi 
korxonalari; 
− qurilish-montaj, geologiya-qidiruv ishlarini bajarish bo‘yicha pudrat, 
geologiya va loyiha-qidiruv tashkilotlari; 
− xizmatlar ko‘rsatish bo‘yicha transport va aloqa korxonalari; 
− ilmiy-tadqiqot va konstruktorlik ishlarini bajarish bo‘yicha ilmiy-
tadqiqot korxonalari; 
− avtomobil yo‘llarini asrash va ta’mirlash bo‘yicha yo‘l xo‘jaliklari. 
Ushbu schyotning debetida mahsulotlar ishlab chiqarish, ishlar bajarish va 
xizmatlar ko‘rsatish bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan to‘g‘ri xarajatlar, 
35
A.Toshpo’latov. Buxgalteriya hisobi fani bo’yicha o’quv-uslubiy majmua. –T; Iqtisodiyot, 2016 yil, 344 bet. 

---

253 
shuningdek, yordamchi iishlab chiqarish xarajatlari, brakdan ko‘rilgan 
yo‘qotishlar va asosiy ishlab chiqarishni boshqarish va xizmat ko‘rsatish bilan 
bog‘liq bo‘lgan egri xarajatlar aks ettiriladi. 
2010-«Asosiy ishlab chiqarish» schyotining kreditida ishlab chiqarilgan 
tayyor mahsulot, bajarilgan ish va ko‘rsatilgan xizmatlarning haqiqiy tannarxi 
summasi aks ettiriladi.