Darslik Mutaxassisliklar

Baholashga qo’yiladigan pedagogik talablar:

• 
  ta’lim maqsadiga yo’nalganlik;
  
• 
  muntazam o’tkazib borish;
  
• 
  pedagogik, psixologik va huquqiy tamoyillarga asoslanganlik;
  

umumiy qabul qilingan natija standartlariga asoslanganlik.
Yuqorida keltirilgan fikrlardan kelib chiqib, baholashning mohiyati haqida quyidagi xulosalarni aytish mumkin:

2. 
   rasm. Baholash mohiyati
   

Yuqorida ta’kidlanganidek, nazariy bilimlar baholanilayotganda faoliyatning kognitiv sohasiga tegishli o’quv maqsadlariga erishilganlik darajalari aniqlanadi. Amaliy ko’nikma va malakalar baholanilayotganda faoliyatning psixomotorik sohasiga, xulq-atvor va shaxsiy fazilatlar baholanilayotganda esa - faoliyatning affektiv sohasiga tegishli o’quv maqsadlariga erishilganlik darajalari aniqlanadi.
Baholash tizimlari. Hozirda Respublikamizning oliy ta'lim muassasalarida quyidagi ikkita baholash tizimi qo’llanilib kelinmoqda:

1. 
   Baholashning “besh ballik” tizimi.
   
2. 
   Baholashning reyting tizimi.
   

Baholash mezonlari. Har qanday baholash natijalari o’zaro taqqoslanishi, ya’ni o’lchanishi lozim bo’ladi. Ularni taqqoslash baholashdan oldin yoki keyin ishlab chiqilgan mezonlar asosida amalga oshirilishi mumkin. Baholash mezonlari o’quv maqsadlariga qay darajada erishilganlikni anglatuvchi ko’rsatkichdir. Bu ko’rsatkichlar (“besh”, “to’rt”, “uch” va “ikki”) kabi sonlar yoki (“a’lo”, “yaxshi”, “qoniqarli” va “qoniarsiz”) kabi so’zlar yordamida tavsiflanishi mumkin. Boshqacha qilib aytganda, baholash mezonlari ta’lim oluvchining qaysi o’zlashtirish darajasini namoyish qilishiga qarab mos qo’yiladigan baho ko’rsatkichining tavsifidan iborat.