Darslik. O‘zr oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, O‘rta maxsus, kasb- hunar ta’limi markazi. Qayta ishlangan 5-nashri.Ò

2.7. Тaklifning elastikligi
Тaklif qonuniga binoan narxga javoban taklif miqdori to‘g‘ri muta-
nosiblikda o‘zgarar ekan, buni taklif elastikligida ko‘rish mumkin.
600
500
400
300
200
100
1000    2000    4000    6000   8000
X
A
B
C
D
E
Y
0

---

23
Тaklif elastikligi koeffitsiyentini hisoblash uchun taklif va narx
o‘zgarishlari taqqoslanadi:
15
1, 5
1, 0
10
E
k
T f
E
k
P
=
>
=
=
E
k
=
T
f 
 (Foiz hisobida taklifning o‘zgarishi)
P
 
 (Foiz hisobida narxning o‘zgarishi)
Agar taklifning o‘zgarish darajasi narxning o‘zgarish darajasidan
yuqori  bo‘lsa,  taklif  elastik  bo‘ladi.  Bunda  elastiklik  koeffitsiyenti
birdan ortiq, ya’ni E
k
 >1. Masalan, tovar narxi 10 foiz oshgani holda
taklif 15 foiz oshsa, elastik taklif paydo bo‘ladi. Bunda:
Bozorda taklif har doim ham narxdan ustun darajada o‘savermaydi.
Agar taklifning o‘zgarishi narxning o‘zgarish darajasidan past bo‘lsa,
taklif noelastik bo‘ladi. Misol uchun bozorda darslik kitobining narxi
5000 so‘m bo‘lganda, 10 ming dona kitob taklif etilib, jami taklif
miqdori 50 mln so‘mni tashkil etdi (10000 Ѕ 5000=50000000). Kitob
narxi 7000 so‘mga, ya’ni 40 foizga oshdi. Bunga javoban nashriyot
qo‘shimcha ravishda 1000 dona kitobni bozorga chiqardi, ya’ni jami
taklif 10 foizga ko‘paydi:
10
0, 25
40
k
T f
E
P
=
=
=
0, 25 yoki 
1
k
k
E
E
=
<
Demak, taklif noelastik. Тaklifning elastik bo‘lishi shundan darak
beradiki, sotuvchilar narx o‘zgarishlariga javoban tovarlarni ko‘paytirish
yoki qisqartirishlari kerak bo‘ladi.
Narxga qarab taklifning o‘zgarishi tovarni ishlab chiqarish naqadar
foyda berishiga qarab yuz beradi.