Darslik. O‘zr oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, O‘rta maxsus, kasb- hunar ta’limi markazi. Qayta ishlangan 5-nashri.Ò

Тaklif qonuni taklifning miqdori narxga nisbatan to‘g‘ri
mutanosiblikda o‘zgarishini bildiradi.
Bu qonunga binoan narx oshsa, taklif ham ortadi, narx pasay-
sa,  taklif  qisqaradi.  Тaklif  qonuni  quyidagi  formulada  ifodala-
nadi:
T
f
=Q Ѕ P

---

22
Bir  dona
paypoq  narxi,
so‘m
Yakka taklif
miqdori,
dona
Jami taklif
miqdori,
dona
Jami taklif
miqdori,
so‘m
1000
2000
3000
4000
5000
1
2
4
6
8
1000
2000
4000
6000
8000
1000000
4000000
12000000
24000000
40000000
2.1-jadval
Narxning taklifga ta’siri
Narx o‘zgarishiga nisbatan taklifning o‘zgarish darajasi taklif
elastikligi deyiladi.
Bunda T
f  
–
 
taklif, Q — tovarlar miqdori, P — har bir tovar narxi.
Shu formulaga qarab taklif hajmini hisoblash mumkin.
Bug‘doy  taklifi  misoliga  qaytsak,  bozorga  chiqarilgan  bug‘doy
miqdori Q = 500 tonna, bir tonna bug‘doy narxi 800 ming so‘m,
bunda jami taklif T
f
=500 x 800000=400000000. Demak, bozorga 400
mln so‘mlik bug‘doy taklif etilgan.
Тaklif  qonuni  faqat  narxning  taklifga  ta’sirini  bildiradi,  buni
tushunish uchun jadval ma’lumotlarini tahlil etamiz (2.1-jadval).
Jadval taklifning narxga qarab o‘zgarishini ko‘rsatadi. Ammo bu
narx bilan taklif bir xil darajada o‘zgaradi degan ma’noni bildirmaydi.
Odatda taklif narxdan ildamroq yuradi. Misolimizda narx 5 marta
(5000:1000=5) oshgani holda, taklif 8 marta (80000:10000=8) oshdi.
Jadval ma’lumotlari asosida chiz-
ma hosil etsak, u quyidagi ko‘ri-
nishda bo‘ladi:
Chizmada OY chizig‘i narx,
OX chizig‘i esa taklifni, AE chi-
zig‘i taklif o‘zgarishlarini ifoda-
laydi. Narx 100 so‘m bo‘lganda
taklif  A  nuqtada  bo‘lsa,  u  500
so‘mga chiqqanda taklif E nuqta-
gacha ko‘tarilgan.