Darslik. O‘zr oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, O‘rta maxsus, kasb- hunar ta’limi markazi. Qayta ishlangan 5-nashri.Ò

9.6. Sikl turlari
Iqtisodiyot tebranib turar ekan, uning to‘lqinsimon rivojlanishi katta,
o‘rta  va  kichik  sikllar  —  davrlar  mobaynida  yuz  beradi:
1)  Katta  sikl  —  50—60  yil  davom  etadi.  2)  U  8—12  yil  bo‘ladigan
o‘rtacha sikllardan tashkil topadi. 3) O‘rta sikllar 3—4 yil bo‘ladigan
kichik sikllarni o‘z ichiga oladi. Xullas, «ko‘za ichida ko‘zacha» deganidek,
sikl  ichida  sikl  bo‘ladi.  Iqtisodiy  sikllar  quyidagi  chizmada  ko‘r-
satilgan:
Iqtisodiyotning yuksalib va pasayib turishini o‘z ichiga oluvchi
davr iqtisodiy sikl deb ataladi.
Kichik
sikllar
Kichik
sikllar
Kichik
sikllar
O‘rta  sikllar
Katta sikl
Endi turli sikllarni ko‘rib chiqamiz:
1. Katta sikllar — bu iqtisodiy o‘sishdagi buyuk burilish bo‘lib,
uning rivojida yangi davr ochadi. Bu fan-texnikada buyuk kashfiyotlar

---

92
qilinishi va buni ishlab chiqarishga joriy etilishi bilan uzviy bog‘liq.
Masalan, hozirgi katta sikl XX asrning 50-yillarida boshlanib, hozirda
nihoyalab qolgan. U yadro energiyasi, EHM, robototexnika va yangi
materiallar,  kosmik  texnika,  biotexnologiyaning  rivojlanishi  bilan
bog‘liq. Bular mutlaqo yangi ishlab chiqarishni yaratib, iqtisodiyotni
misli ko‘rilmagan bosqichga chiqardi.