Darslik. O‘zr oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, O‘rta maxsus, kasb- hunar ta’limi markazi. Qayta ishlangan 5-nashri.Ò

13.8. Ish kuchi migratsiyasi
Ish kuchi ko‘chib turuvchi resurs bo‘lganidan, u mamlakatlararo
taqsimlanadi, chunki bir yerda ish kuchiga talab oshsa, boshqa yerda
uning  taklifi  ko‘p  bo‘ladi.  Odatda  ish  kuchi  iqtisodi  yaxshi  rivoj-
lanmagan, lekin mehnat resurslari tez o‘sayotgan mamlakatlarda ko‘p
bo‘ladi. Bular jumlasiga Osiyo, Afrika va Lotin Amerikasi mamlakatlari
kiradi.  Daromadi  past  mamlakatlarda  aholi  tez  o‘sgani  holda  ish
joylari yetishmaydi,  chunki  ularni yaratish uchun  pul  yetishmaydi.
Natijada ortiqcha ish kuchi mamlakat tashqarisiga chiqa boshlaydi.
Aksincha,  daromadi  yuqori  boy  mamlakatlarda  aholi  sekin  o‘sadi,
iqtisodi esa tez rivojlanadi. Natijada ish kuchiga talab hosil bo‘ladi.
Ish kuchining ko‘chib yurishi ikki shaklda kechadi:
1. Ish kuchining tartibli ravishda, belgilangan kelishuvlarga binoan
bir mamlakatdan boshqasiga oqib o‘tishi. Bu ish vositachi firmalar
va  tashkilotlar  yordamida  amalga  oshiriladi,  migratsiya  haqidagi
qonunlarga binoan yuz beradi.
2. Ish kuchining tartibsiz va yashirin bir mamlakatdan boshqasiga
o‘tishi. Bunda ish kuchi g‘ayriqonuniy yo‘l bilan chetga chiqariladi.
Bu ruxsat etilmagan faoliyat  hisoblanadi. Mazkur yo‘l bilan boshqa
mamlakatga o‘tgan ishchilar amalda huquqsiz, ular tahqirlanadi, og‘ir
va oz haq beradigan ishlarda band bo‘ladilar. Ular mehnati arzon
bo‘lganidan, ish beruvchilar ularni qabul qiladilar, chunki bu riskli
bo‘lsa-da, yaxshi foyda keltiradi. Ish kuchi migratsiyasi o‘sishga moyil
bo‘ladi.  1998-yilda  yer  yuzida  30  mln  nafar  migrantlar  bo‘lsa,
2013-yil ular soni 230 mlndan oshib ketdi.