Tadqiqot ob‟ekti va qo‟llanilgan metodlar
Zararkunandaning parazit entomofaglarini o`rganish maqsadida Toshkent viloyatining bir qator
tumanlari g`alla maydonlaridan va xasvaning qishlash makonlaridan biologik materiallar yig`ildi
hamda ularning miqdorini hisoblash ishlari 25x25 sm
2
li (50 sm x 50 sm)
o‗lchamli maydonlardan
namunalar olish orqali bajarildi. Bunda har 0,2 gektar maydondan 15 tadan namunalarda hisoblash
ishlari olib borildi.
Tadqiqotlarda dala sharoitlaridan yig‗ib olingan zararli xasva imagolari va uning
tuxumlaridan foydalanildi.
Zararli xasvaning parazit entomofaglarini o`rganish maqsadida olib kelingan materiallar
laboratoriya sharoitida G.A.Viktorov uslubiga asosan o`rganildi (
Викторов, 1967).
Olingan natijalar va uning muhokamasi
Tadqiqotlar natijasida Toshkent viloyati sharoitida zararli xasvada parazitlik qiladigan faziya
pashshalarining 2 ta turi, ya`ni Helomiya lateralis (qoramtir faziya) va Phasia subcoleoptrata (kulrang
faziya) turlari tarqalganligi aniqlandi.
Faziya pashshalarining paydo bo`lishi qishlash makonlaridan bug`doy dalalariga tomon
migratsiyalanuvchi voyaga yetgan xasva individlar tanasida kuzatildi. Lichinkalar bunda xo`jayinning
tana bo`shlig`ida paydo bo`ladi va tuproqda g`umbak o`raydi. Voyaga yetgan holatdagi faziya
pashshalari aprel va may oylarida kuzatildi. Ularning urg`ochisi o`z tuxumini voyaga yetgan zararli
xasvaning bosh va ko`krak sohasi o`rta qismiga qo`yadi. Har ikkala tur faziya pashshalarining
yoppasiga uchib chiqishi aprel oyining oxiri va may oyining boshlariga to`g`ri keldi.
Helomiya lateralis
pashshasi qishlab chiqqan xasva imagosi tanasida lichinka holatida bo`lishi
aniqlandi. Lichinka turli rivojlanish bosqichlarida xasva qorin qismida rivojlanib, uning gemolimfasi
suyuqligi bilan oziqlanadi. Zararlangan xasva parazit lichinkasi uning tanasini yorib chiqqandan song`
nobud bo`ladi (1-rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: |