Diffirinsial konstruksiyali optoelektron o‘zgartkichlar va chiziqli va burchak siljishlarning bo‘sh yoritkichlarga asoslangan

17 – МАъРУЗА

Diffirinsial konstruksiyali optoelektron o‘zgartkichlar va chiziqli va burchak siljishlarning bo‘sh yoritkichlarga asoslangan.
Режа:

1. 
   Diffirinsial konstruksiyali optoelektron o‘zgartkichlarининг асосий тушунчалари
   
2. 
   Optoelektron o‘zgartkichlari.ularning xisobi va nazariyasi, tuzilish asoslari,asosiy tavsiflari.
   

Дифференциал усул ўлчанаётган ва маълум катталикларнинг айирмасини ўлчашни характерлайди. Масалан, газ аралашмаси таркибини ҳавонинг иссиқ ўтказувчанлигига таққослаш йўли билан иссиқ ўтказувчанлик бўйича ўлчаш.
Ғоятда аниқ ўлчашларда ўлчов билан таққослаш усули қўлланади. Бунда ўлчанаётган катталик ўлчов ёрдамида топилган катталиклар билан такқосланади. Масалан, ўзгармас токнинг кучланишини электр юритувчи кучи нормал элемент ЭЮК ига тенг бўлган таққослаш компенсаторида ўлчаш ёки массани пишангли тарозларда мувозанатлаштирувчи тошлар билан ўлчаш. Бу усул таъсир этувчи катталикларнинг ўлчаш натижасига таъсирини камайтиришга имкон беради.
Ноль (компенсацион) усул ўлчанаётган катталикни қиймати маълум бўлган катталик билан таққослашдан иборат, аммо улар орасидаги айирма маълум катталикни ўзгартириш усули билан нолга келтирилади. Потенциометрлар, мувозанатлаштирилган кўприклар ва бошқалар ноль усулга асосланган асбобларга мисол бўла олади. Ноль усул ўлчашнинг юқори аниқлигини таъминлайди.

ЎЛЧАШ ЎЗГАРТИРИШЛАРИ ВА ЎЗГАРТКИЧЛАРИ

Т ехнологик ўлчашларнинг моҳиятини техник жиҳатдан қисқача қуйидагича ифодалаш мумкин: «нимани, қандай қилиб ва нима билан ўлчанади?». Шунинг учун, бундан кейин аниқ физик катталикларни ўлчаш усуллари ва ўлчашларнинг энг кенг тарқалган ишончли ишчи воситалари: ўлчаш ўзгарткичлари ва ўлчаш асбоблари қараб чиқилади.
Кўпчилик ҳолларда ўлчашлар ўлчанаётган физик катталикни олдиндан ўзгартириш билан боғлик..
Ўлчаш ўзгартиришиⁱ - битта физик катталикнинг ўлчамини бошқа физик катталикнинг ўлчамига ўзгартиришдан иборатдир. Мисол тариқасида Р босимни деформацион манометр ёрдамида ўлчашни қараб чиқамиз. Босим таъсирида найчасимон пружина буралади (унинг эркин учи бироз силжийди) — бу ўзгартиришнинг биринчи босқичи: ∆Р→∆l. Найчасимон пружина учининг силжиши ўқнинг бурилиш бурчагига ўзгаради: ∆ l →∆φ — бу ўзгартиришнинг иккинчи босқичидир. Ўкда стрелка мавжуд бўлиб, унинг учи бўлинмали шкала бўйича силжийди — бу ўзгартиришнинг учинчи босқичидир ∆φ→∆а, у ўлчанаётган катталикнинг сон қийматини олишга имкон беради. Умумий ҳолда ҳамма ўзгартиришларни бундай ёзиш мумкин: