Dinamik makroiqtisodiyot” fanidan o`quv-uslubiy majmua ta’lim sohasi

RASM 12. 7

Barqaror holatda iste'mol Iqtisodiyotda ishlab chiqarish iste'mol yoki investitsiya uchun foydalaniladi. Borqaror holatda investitsiya eskirishga teng. Shuning uchun, barqaror holatda iste'mol ishlab chiqarish f(k *) va eskirish dk* o’rtasida turli xil bo’ladi. Barqaror holatda iste'mol Oltin qoida barqaror holatida eng baland nuqtasiga erishadi. Oltin qoidada kapital darajasi k* va Oltin qoidada iste’mol darajasi belgilangan bo'ladi.

Barqaror holatda Oltin Qoidadan quyida, barqaror holatda kapitalni kuchaytirib barqaror holatda iste'molini oshiradi.

Barqaror holatda Oltin Qoidadan yuqorida, barqaror holarda kapitalni oshirib barqaror holatda istemolni kamaytiradi.


Barqaror-holatda ishlab chiqarish, f (k *)

Barqaror-holatda eskirish (va investitsiya),, dk *

Barqarorn holatda ishchi boshiga kapital, k *

Barqaror holatda ishlab chiqarish va eskirish

11-7 rasmda asosiy kapital barqaror holatning funksiyalari sifatida barqaror holat eskirishi va barqaror holat ishlab chiqarishi nomoyon bo`ladi. Istemolning barqaror holati eskirish va ishlab chiqarish o`rtasidagi farqdir. Bu rasm istemolni maksimallashtirgan darajadagi oltin qoidaning asosiy kapital ko`rinishidir.
Statsionar holatni taqqoslab eskirish va ishlab chiqarishni har ikkala natijasi kapitalning balandroq darajada bo`lishini biz yodda tutishimiz kerak. Agar asosiy kapital past bo`lsa oltin qoidada ishlab chiqarish va asosiy kapital eskirishga qaraganda ko`tariladi, shuning uchun istemol ortadi. Bu holda ishlab chiqarish funksiyasi dk* ga qaraganda tikroq ko`tarilgan shuning uchun teng ikki y chiziq orasidagi tafovut qaysiki istemol tenglamasida k* ko`tariladi. Agar asosiy kapital oltin qoida darajasidan yuqori bo`lsa asosiy kapitalni ko`tarilishi istemolni kamaytiradi chunki ishlab chiqarishni ortishi eskirishni ortishiga qaraganda kamroq bo`ladi. Shu sababdan ishlab chiqarish funksiyasi dk* liniyasiga qaraganda tekisroq shuning uchun istemol bilan k* o`rtasidagi nishabalik kuchayadi. Kapitalni oltin qoida darajasida ishlab chiqarish funksiyasi va dk* bir xil qiyalik mavjuddir va istemol o`zining eng cho`qqisida.
Oltin qoida xarakterlovchi oddiy holat darajasidir. Ishlab chiqarish funksiyasi qiyaligi kapitalning marjinal mahsuloti MPK.dk* ning qiyaligi d dir. Chunki k* tenglamani ikkita qiyaligi oltin qoida tenglamasini tasvirlaydi.
MPK - 
Kapitalning oltin qoidasi eskirish darajasida kapital ishlab chiqarishning marjianal mahsulotidir.
Boshqacha biroz ko`rinishda kapitalni barqaror hajmi k* va kapitalning kuchayishi k*+1 bozor siyosati iqtisodiyotda faraz qiladi. Asosiy kapitalga qadar qo`shimcha ishlab chiqarish hajmini oshishi f(k*+1)-f(k*), kapitalning marjinal mahsuloti deyiladi MPK. Shunday qilib kapital istemoli qo`shimcha birligi tasiri aniq eskirish hajmi d da MPK bo`ladi. Shuning uchun istemolda kapitalning asosiy qo`shimcha darajasini MPK-d deymiz. Agar MPK-d>0 bo`lsa istemolni kuchayishini kapital ortishini ko`ramiz shuning uchun k* oltin qoidadan past bo`ladi. Agar MPK-d<0 bo`lsa istemolni pasayishi kapitalni ko`tarilishin tamonlaydi shuning uchun k* oltin qoida darajasidan yuqori bo`ladi. Shunday qilib quyidagi holat oltin qoidani tasvirlaydi.
MPK - =0.
Kapitalni oltin qoida darajasida kapitalni marjinal mahsulotida asosiy eskirish MPK-d tenglamasi nol bo`ladi. Ko`rib turganimizdek bozor siyosati iqtisodiyot uchun asosiy kapitalni oltin qoidasini topishni taqazo etadi.<sup>6</sup>
Iqtisodiyot avtomatik ravishda oltin qoidani barqaror harkatlanmasligini yodda tuting. Biz ayniqsa asosiy kapital holatini oltin qoida sifatida hohlaganimizda aniq saqlash darajasiga muxtojmiz va uni qo`llab quvvatlaymiz. 7-8 rasmda barqaror holatni ko`rsatadi agar kapital darajasining oltin qoidasi ishlab chiqarsih jarayonida tejash darajasini belgilaydi. Aagar saqlash darajasi rasmda foydalangandan baladnroq bo`lsa asosiy kapitalni barqaror holati juda yuqori bo`ladi. Agar saqlash darajasi oziroq bo`lsa asosiy kapital barqaror holati juda past bo`ladi.