Диплом бўйича мутахассислиги: Иқтисодчи

4-боб. Якунловчи қоидалар
29. Дуал таълимда коллеж ва техникумларнинг касблар ва мутахассисликлар бўйича тўлов-контракт миқдори бир ўқувчини ўқитиш билан боғлиқ сарф-харажатлардан кам бўлмаган миқдорларда, тегишли вазирликлар ва идораларнинг таклифлари асосида вазирлик томонидан тасдиқланади.
30. Ташкилот:
ички имкониятлардан келиб чиққан ҳолда ўқувчиларни ташкилотга бориш-келиш, овқатланиш, махсус кийим-кечак (форма) ҳамда ишлаб чиқариш воситалари, хом ашё, ётоқхона (зарур ҳолларда) билан таъминлаш харажатларини қоплаши;
профессионал таълим муассасалари ўқитувчилари ва ишлаб чиқариш таълими усталарининг малака оширишларини ташкил этишда иштирок этиши мумкин.
31. Дуал таълим билан боғлиқ статистик маълумотлар идоравий бўйсунувидан қатъи назар, профессионал таълим муассасалари томонидан тегишлилиги бўйича Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар Касбий таълимни ривожлантириш ва мувофиқлаштириш ҳудудий бошқармаларига тақдим этилади.
32. Ушбу Низом талаблари бузилишида айбдор бўлган шахслар қонун ҳужжатларига мувофиқ жавоб берадилар.
Профессионал таълим тизимида дуал таълимни ташкил этиш тартиби тўғрисидаги низомга
ИЛОВА
Профессионал таълим тизимида дуал таълимни ташкил этиш
СХЕМАСИ

Босқичлар		Субъектлар		Тадбирлар		Муддатлар
1-босқич		Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари, манфаатдор вазирликлар ва идоралар		1. Ўрта бўғин кадрларига бўлган эҳтиёжни аниқлаш ва уларга қўйиладиган талабларни белгилаш. 2. Дуал таълим бўйича кадрлар тайёрлашда иштирок этадиган ташкилотлар бўйича таклиф тайёрлаш.		Ҳар йили 1 мартга қадар
2-босқич		Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги, манфаатдор вазирликлар ва идоралар		Дуал таълим бўйича кадрлар тайёрлайдиган профессионал таълим муассасаларини белгилаш.		Ҳар йили 1 июлга қадар
				1. Дуал таълимни ташкил этиш ва мувофиқлаштириш билан боғлиқ чоралар кўриш. 2. Профессионал таълим муассасаларида дуал таълимни ташкил этиш юзасидан мониторинг олиб бориш.		Ўқув йили мобайнида
3-босқич		Профессионал таълим муассасалари, ташкилотлар		1. Дуал таълимни амалга ошириш бўйича шартнома тузиш. 2. Касбга йўналтириш ишларини амалга ошириш ҳамда дуал таълим бўйича ўқувчилар қабулини ташкил этиш. 3. Дуал таълимни ташкил этиш бўйича ўқув жараёни графигини ишлаб чиқиш.		Ўқув жараёни бошланишидан камида бир ой олдин
4-босқич		Ташкилотлар		1. Ўқитишнинг амалий қисмини ташкилотда ташкил этиш. 2. Ўқувчига белгиланган тартибда иш ҳақи тўлаш.		Ўқув йили мобайнида
5-босқич		Профессионал таълим муассасалари, ташкилотлар		1. Ташкилотлар билан шартнома имзолаган ўқувчиларни ўқишга қабул қилиш. 2. Дуал таълимнинг назарий қисмини ташкил этиш.		Ўқув йили мобайнида

2.2 Пахтачи педагогика коллежида ташкил этилган дуал таълим

Профессионал таълим тизимида 2021-2022 ўқув йилидан бошлаб дуал таълим жорий қилинди. Бизнинг Пахтачи педагогика коллежимизда ҳам 2021-2022 ўқув йилидан Дуал таълим бўйича туман газ бўлими таълабига биноан 27 нафар пайванчини таёрлаб бериш бўйича Туман бандликга кўмаклашувчи маркказ томонидан таклиф киритилди таълим ташкилоти пайванчиси йўналишига абитуриентлар хужжат топшириб хозирги кунда 27 нафар ўқувчилар билан шартномалар имзоланган ва таълим олмоқдалар. Дуал таълимни жорий этиш бўйича ташкилот ва таълим муассасаси ўртасида, ўқувчи ва ташкилот ўртасида расмийлаштириладиган шартномалар тасдиқланган. Ташкилотларда ўқувчиларнинг дуал таълим дастури бўйича назарда тутилган билим, кўникма эгаллашлари учун етарли шарт-шароитлар мавжудлиги таълим муассасамиз томонидан шартнома расмийлаштиришдан бир ҳвфта олдин ўрганилиб тегишли хулосалар тайёрланди. Ташкилот билан ўқувчи ўртасида тузилган шартнома нусхаси ўқувчи ёки ташкилот томонидан тақдим этилгандан кейин таълим муассасамизга ўқувчилар ўқувчилар сафига қабул қилинди.

Дуал таълим дастури вазирлик томонидан тасдиқланган ўқув-методик ҳужжатлар асосида коллежимиз томонидан ташкилот билан ҳамкорликда ишлаб чиқилди. Ўқитиш давомийлиги назарий ва амалий таълим муддатлари ҳамда якуний давлат аттастацияси ташкилотлар ва коллежимиз томонидан тасдиқланган ўқув режаси ва ўқув жараёни графиги асосида белгиланди. Ўқув жараён графигида ўқувчилар бир ҳафтада 1-курсда 3-кун таълим муассасасида таълим дастурининг назарий ва амалий қисмларини 3- кун ташкилотда ўтказишлари назарда тутилган. 2-курсда ўқувчилар бир ҳафтада 2-кун таълим муассасасида таълим дастурининг назарий ва амалий қисмларини 4- кун ташкилотда ўтказишлари назарда тутилган.
Ўқувчиларнинг таълим жараёнининг назарий ўқув ва амалий қисмдаги иштироки коллеж гуруҳ журналида, амалий қисмдаги иштироки ташкилотдаги ўқувчилар кундалигида қайд этиб борилмоқда.
Коллежда дуал таълим гуруҳида кунлик машғулотларга ажратилган вақт 6-8 соатни ташкил этади. Бу курсда ўқув ҳафталар сони 36-40 ҳафтани ташкил қилади.
Педагогика коллежимизда дуал таълимда таълим-тарбияни самарали йўлга қўйиш максадида мунтазам равишда Олий таълим ва МТТлари билан ҳамкорлик алоқалари йўлга қўйилган. Коллеж ўқувчилари учун “Мактабгача таълим” кафедраси ўқитувчилари томонидан “Илк қадам” давлат дастурини ўқитиш бўйича семинар ташкил этилиб борилади. Ўқув хоналарига овозли видеокамеаралар ўрнатилган, мазкур камералар асосида раҳбарият билан бирга дарслар таҳлил қилинади. Дарсларни янги педагогик технологиялар асосида ўтилишига, сифатига алоҳида эътибор берилмоқда.
Дуал таълим дастури вазирлик томонидан тасдиқланган ўқув-методик ҳужжатлар асосида педагогика коллежимиз томонидан ташкилот билан ҳамкорликда ишлаб чиқилди. Ўқитиш давомийлиги назарий ва амалий таълим муддатлари ҳамда якуний давлат аттастацияси ташкилотлар ва педагогика коллежимиз томонидан тасдиқланган ўқув режаси ва ўқув жараёни графиги асосида белгиланди. Ўқув жараён графигида ўқувчилар бир ҳафтада 1-курсда 3-кун таълим муассасасида таълим дастурининг назарий ва амалий қисмларини 3- кун ташкилотда ўтказишлари назарда тутилган. 2-курсда ўқувчилар бир ҳафтада 2-кун таълим муассасасида таълим дастурининг назарий ва амалий қисмларини 4- кун ташкилотда ўтказишлари назарда тутилган.
Ўқувчиларнинг таълим жараёнининг назарий ўқув ва амалий қисмдаги иштироки касб-хунар мактаб гуруҳ журналида, амалий қисмдаги иштироки ташкилотдаги ўқувчилар кундалигида қайд этиб борилмоқда.
педагогика коллежда дуал таълим гуруҳида кунлик машғулотларга ажратилган вақт 6-8 соатни ташкил этади. Бу курсда ўқув ҳафталар сони 36-40 ҳафтани ташкил қилади.
Педагогика коллежимизда дуал таълимда таълим-тарбияни самарали йўлга қўйиш максадида мунтазам равишда корхона билан ҳамкорлик алоқалари йўлга қўйилган. педагогика коллеж ўқувчилари учун “пайвандчилик” кафедраси ўқитувчилари томонидан давлат дастурини ўқитиш бўйича семинар ташкил этилиб борилади. Ўқув хоналарига овозли видеокамеаралар ўрнатилган, мазкур камералар асосида раҳбарият билан бирга дарслар таҳлил қилинади. Дарсларни янги педагогик технологиялар асосида ўтилишига, сифатига алоҳида эътибор берилмоқда.
Икки томонлама ўқитишни ташкил этиш педагогика коллежинини ривожлантириш масаласига янгича ёндашишни, малакали ишчилар, ходимлар, ўрта даражадаги мутахассисларни тайёрлашнинг кенг кўламли дастурларини, шунингдек Ўзбекистоннинг агросаноат мажмуаси учун қўшимча касбий дастурларни амалга оширадиган яхлит ўқув муассасасини - кўп босқичли, кўп функцияли, кўп тармоқли ташкил этиш устида ишлашни талаб қилади. майдон.
Ҳозирги кунда профессионал таълим фаолияти ҳам меҳнат бозорининг юқори малакали кадрларга бўлган эҳтиёжини қондиришга, ҳам турли тоифадаги ўқувчиларнинг, шу жумладан катталар аҳолисининг индивидуал таълим ва касбий талабларини бажаришга қаратилган. Шундай қилиб, икки томонлама мақсадли ўқитиш "педагогика коллеж - корхона" интеграл тизимида узлуксиз касбий таълимни ташкил этишнинг табиий шаклига айланади.
Бу кенг қамровли таълим модели. Назарий машғулотлар ўқув муассасасида амалга оширилади. Амалий қисм тўғридан-тўғри иш жойида ташкил этилган. Бундай дастур доирасида корхоналар маълум миқдордаги мутахассислар учун аризалар юборадилар. Таълим муассасалари, ўз навбатида, иш берувчилар иштирокида ўқув дастурларини ишлаб чиқадилар. Талабалар учун амалиёт корхонада назарий билимларни олиш жараёнини тўхтатмасдан ташкил этилади
Дуал таълим тизими корхона учун унинг фаолиятининг хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда кадрлар тайёрлаш учун ажойиб имкониятдир. Ўқув дастурлари иложи борича ташкилот эҳтиёжларини қондириш учун ишлаб чиқилган. Бундан ташқари, компания ходимларни излаш ва танлаш, уларни қайта тайёрлаш ва мослаштириш учун маблағларни тежайди. Икки томонлама таълим энг яхши талабаларни танлашга имкон беради. Бўлажак мутахассисларнинг ўзи яхши ғайратга эга. Ўқиш тугагандан сўнг улар корхонада иш билан таъминланишига кафолат беришади. Шуни ҳам таъкидлаш керакки, дуал таълимни жорий этиш компаниялар обрўсига, уларнинг меҳнат бозоридаги обрўсига ижобий таъсир кўрсатади. Дастурларда иштирок этишни истаган, лекин ўз устахоналарини ташкил қила олмайдиган кичик компаниялар учун ишлаб чиқаришлараро ўқув марказлари савдо-саноат палаталари кўмагида ташкил этилади.
Дуал таълим мустақиллик ривожига ва ёш мутахассисларнинг катталар ёшидаги оғриқсиз мослашувига кўмаклашиш учун мўлжалланган. Дастурлар шундай ишлаб чиқилганки, машғулотлар давомида улар ўзлари учун иш ҳақи олишни бошлайдилар. Икки томонлама таълим иш муҳитига бемалол киришни таъминлайди, тажриба ва назарий билим этишмаслиги билан боғлиқ турли хил стрессларни йўқ қилади. Дастурларнинг мақсади нафақат аниқ вазифаларни бажариш кўникмаларини ўргатиш, балки жамоада ишлаш қобилиятини, ижтимоий қобилият ва масъулиятни ривожлантиришдир.
Ҳукумат дуал таълимни жорий этиб, малакали ходимларни тайёрлаш масаласини самарали ҳал қилмоқда. Германия иқтисодиётида ўқув юки биринчи навбатда корхоналарга тўғри келади. Статистик маълумотларга кўра, компаниялар ҳар йили ходимларни тайёрлаш учун 40 миллиард эвродан кўпроқ маблаг ъсарфлайдилар. Ушбу миқдор университетларни сақлаш харажатларидан сезиларли даражада ошиб кетади. Давлат корхоналарда мутахассисларни тайёрлаш, касб-ҳунар таълими тизимини ривожлантиришни молиялаштиришни қўллаб-қувватлайди. Ҳукуматнинг асосий вазифаси қонунчилик базасини мувофиқлаштиришдир.