Diqqat konsentratsiyasini


Download 450.5 Kb.
bet12/33
Sana13.09.2023
Hajmi450.5 Kb.
#1676419
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   33
Bog'liq
Umumiy MA\'RUZA 4-KURS PSIXOLOGYA

Operativ xotira - bu nazariy tushuncha, kognitiv psixologiya, neyropsixologiya va neyrobiologiyaning markaziy qismi. Ba'zi nashrlarda OX ijro etuvchi funktsiya sifatida tasniflanadi.
Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, miyaning frontal va parietal loblari, oldingi singulat po'stlog'i va bazal ganglionlar sohalari qisqa muddatli xotira uchun javobgardir. Operativ xotiraning joylashuvi haqidagi ma'lumotlar dastlab hayvonlarning miya hududlarini olib tashlash ta'sirini o'rganishda, so'ng neyroimaging bo'yicha tajribalarda olingan[7]. Yuqori peshona qism (Yuqori peshona qism (Lotin Gyrus frontalis superior; English Superior frontal girus, SFG) prefrontal korteksning yuqori qismida joylashgan va miyaning peshona qismining uchdan bir qismini qamrab oladi. Yon tomondan, yuqori peshona qism unga qo'shiladi) ishchi xotiraning ishlashida ishtirok etadi. Aniqlanishicha, chap peshona qismnaning shikastlanishi uzoq muddatli va kompensatsiyalanmagan xotira yetishmasligiga olib keladi.
Operativ xotira kontseptsiyasi mobil aql tushunchasi bilan chambarchas bog'liq. Ba'zi olimlar operativ xotira hajmi va mobil intellekt darajasi o'rtasidagi bog'liqlikni topdilar va shu munosabat bilan n-back kabi texnikadan foydalanib, operativ xotirani o'rgatish orqali mobil aqlni rivojlantirish imkoniyati haqidagi nazariya paydo bo'ldi[9].
Ishchi xotirayoki “Operativ xotira” atamasi tarixi.
“Ishchi xotira” atamasi Miller, Galenteriy va Pribramlar[10][11] tomonidan ishlab chiqilgan va 1960 -yillarda aqlni kompyuter bilan taqqoslaydigan nazariyalar kontekstida ishlatilgan. 1968 yilda Atkinson va Shiffrin[12] bu atamani "qisqa muddatli axborot ta'minoti" uchun ishlatgan. Hozir biz operativ xotira deb ataydigan narsani ilgari "qisqa muddatli saqlash" yoki qisqa muddatli xotira, birlamchi xotira, tezkor xotira, tasodifiy kirish xotirasi va vaqtinchalik xotira deb atashgan.[13] Qisqa muddatli xotira-bu ma'lumotni qisqa vaqt ichida (soniyalar tartibida) eslab qolish qobiliyati. Hozirgi nazariyotchilarning aksariyati eski xotira kontseptsiyasini almashtirish yoki kiritish uchun operativ xotira kontseptsiyasidan foydalanadi, bunda ma'lumotni saqlashdan ko'ra manipulyatsiya qilishga katta e'tibor beriladi.
Ishchi xotiraning neyrobiologik asoslari bo'yicha tajribalar haqida birinchi eslatma 100 yildan oshiq vaqt oldin, Gitsig va Ferrier tajribalarining tavsifida, prefrontal korteks (PFC) olib tashlangan; ular frontal korteks sezgi emas, balki kognitiv jarayonlar uchun muhim degan xulosaga kelishdi.[14] 1935 va 1936 yillarda Karlisl Jeykobsen va uning hamkasblari birinchi bo'lib buzilgan PFKning javob kechiktirishiga zararli ta'sirini ko'rsatdilar.[14][15]

Download 450.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling