Misol:
Agar fermata yoniga diminuendo qo‘yilgan bo‘lsa, u holda dirijyorning o‘ng qo‘li teskari yo‘nalishda, ya’ni pastga o‘z faoliyati darajasini, jadalligini sustlashtirib harakatlanadi. Chap qo‘l esa odatdagiday tovushni pasaytirish uchun qo‘llaniladigan oddiy harakatni davom ettiradi.
Misol:
Umumiy xor uchun fermata. Bu fermatalar asosan asarning yakunlanishida, yoki asarning biror-bir qismining yakunlanishida xordagi barcha ovozlarga qo‘yiladi. Bu holatda dirijyor aynan fermata belgisi qo‘yilgan tovushning birinchi hissasini ko‘rsatib, fermata davomida qo‘llarini ushlab turishi kifoya. Albatta unda qo‘yilgan dinamik belgilarga amal qilgan holda. Musiqada harakatsiz, yoki tinib qolganday eshitiladigan tovushlarga qo‘yilgan fermataning ham birinchi hissasini ko‘rsatish bilan kifoyalansa bo‘ladi.
Taktning turli hissalarini birlashtiruvchi fermata. Agar xordagi bir ovoz fermatani birinchi hissada boshlasa, qolgan ovozlar kuylashni davom ettirib keyingi hissalarda fermatani ushlasa, bu holda umumiy fermatadan farqli o’laroq taktning barcha hissalarini aniq ko‘rsatish lozim bo’ladi. Bunday holatlarda dirijyor faqatgina oxirgi fermatani ushlab ko‘rsatishi lozim, qolgan hissalarni esa ushlash nuqtasini ko‘rsatib o‘taveradi.
Misol:
Asar oxiridagi fermatani noma’lum tugallash. Agar tovush pianoda bo‘lsa va o‘sha tovushlarning davomiyligiga diminuendo qo‘yilgan bo‘lsa, bunday holda quyidagi usulni qo‘llash ma’qul. Dirijyor qo‘llarini juda sekin, ohista pastga tushiradi. Musiqa ham qo‘llar bilan birga sekin-asta tarqalib ketayotganday pastlashib, yo’qolib boradi. Bunda tovushning aniq uzilish nuqtasini ko‘rsatib bo‘lmaydi, chunki u asta-sekin yo’qolib ketadi.
Shunday qilib, umumiy holda shuni aytish mumkinki, yuqorida fermata haqida aytilgan fikrlarga jiddiy amal qilgan dirijyor ayniqsa, dirijyorlikni endi o‘rganuvchi talabalar jiddiy amal qilsalar, maqsadga muvofiq bo‘ladi va bu ularning kelajakdagi amaliyotlarida juda asqotadi degan umiddamiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |
