Dislaliyani o’rganish tarixi. Mundarija Kirish

Dislaliyani o’rganish tarixi.

Mundarija

• Kirish……………………………………………………………………………… 3
• I BOB. DislaliyaNING ILMIY nazariy ASOSLARI
• 1.1. Nutq nuqsoniga ega bo’lgan bolalarning ilmiy qarashlar
• 1.2.Dislaliya nutq nuqsoni haqida umumiy tushuncha
• II BOB. Dislaliyani o’rganish tarixi.
• 2.1. Dislaliya nutq nuqsoniga ega bo’lgan bolalarni rivojlantirish va korreksiyalash
• XULOSA
• FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

Kirish
Tarixning keyingi davrlarida italyan professori Merkurialis (1588), nemis fiziologi Alberxt Fon
G allemning ishlari paydo bo`ldi. Ular ham tili chuchuklikni (dislaliyani) periferik nutq apparati tuzilishidagi kam chiliklar natijasi deb qaraydilar. Merkurialis bu kamchilikni davolash usulining eng mosi deb xirurgik terapiya deb hisoblaydi. Galleresa talaffuzdagi kamchiliklami m ashqlar orqali davolash fikrini ilgari suradi. Keyinchalik bu fikr fransuz aktyori J.Talm a (1764— 1836) ishlarida ham o ‘z aksini topadi. Shunday qilib, XIX asrgacha tili chuchuklikning mohiyatini artikulatsion organlar ishidagi mexanik buzilishlarga bog‘lab o`rganganlar. Chunonchi, bu davrlarda tili chuchuklik "duduqlanish" deb nomlanuvchi nutq buzilishining umumiy guruhidan ajratilmagan edi. Nutqdagi talaffuz kamchiliklarini ilmiy tasnif birinchi urinishlar XIX asrning boshlarida boshlandi.
Dislaliya nutq nuqsoniga ega bo’lgan bolalarning jarayonlari.
Bugungi tadqiqotning asosiy maqsadi bolalarning nutqidagi muammolarni o'rganish, dislaliya nutq nuqsoniga ega bolalarning jarayonlarini o’rganish va ularni tuzatish.
Puxta ish rejasini tizib chiqish va o'sha reja asosida ishni yozish
Dislaliya haqida yozilgan adabiyotlar va ilmiy maqolalar bilan atroflicha tanishish;
Mavzuni to'liq va atroflicha ochib berish.
Markazlarining shikastlanishi BILISH jarayonlariga salbiy ta’sir ko'rsatadi. Bu esa, o'z navbatida, nutqqa ta’sir ko'rsatmay qolmaydi.
Nutq buzilishlarini o'rganishda va tuzatishda logopediya va logopsixologiya fanlari nutq va fikrning o'zaro bog'liqligi konsepsiyasiga, bolaning rivojlanishidagi umumiy va maxsus qonuniyatlarning o'zaro munosabatlari.to'g'risidagi nazariy qoidalarga, nutq va faoliyatning hamkorlikda rivojlanishi haqidagi, ichki hamda tashqi omillarning o'zaro ta’siri haqidagi, ruhiy rivojlanishning harakatlantiruvchi kuchlari haqidagi nazariyalarga tayanadi. I.P. Pavlov ta’limotiga muvofiq nutq bosh miyaning murakkab psixofiziologik funksiyasini, uning ikkinchi signal sistemasini o'zida namoyon etadi. Bu esa signallarning signali sanaladi. Birinchi va ikkinchi signal tizimlari bir-biri bilan uzviy bog'langandir. Ikkinchi signal tizimi birinchi tizim asosida shakllanadi
Dislaliya termini grekcha so‘zdan olingan bo‘lib, dis – buzilish, lalia – nutq degan ma’noni anglatadi. 1878-yilda K oen mexanik dislaliya bilan bir qatorda funksional dislaliyani ajratib ko‘rsatdi. Uning fikricha, funksional dislaliyaning kelib chiqishining asosiy sababi, bu — taqlid va noto‘g‘ri nutqiy tarbiyadir. Shunday qilib, organik va funksional tili chuchuklikni bir-biridan chegaralashga urinishlar yuzaga keldi.
Shu yillarda bulbar va psedobulbar falajlanish natijasida kelib chiqadigan nu tq buzilishlari haqidagi ishlar paydo b o ‘ldi. U lar markaziy nerv tizimining ma’lum darajada zararlanishi oqibatida ham tovushlar talaffuzida kamchiliklar bo‘lishini ko'rsatdilar. Bu ishlar nutq nuqsonlarini tushunish doirasini kengaytirdi va shu bilan nutqning tovush tomoni kamchiliklari haqidagi bilimlarni rivojlantirishga yordam berdi.
1879-yilda A. Kussmaulning "Rasstroystva rechi" kitobi bosilib chiqdi. Unda birinchi marta nutqning fonetik buzilishlari haqidagi fikrlar bayon etildi. A. Kussmaul tili chuchuklikni organik va funksional formalarga ajratdi. Organik buzilishlarga A. Kussmaul periferik nutq apparatining rivojlanishdagi kamchiliklarni kiritadi (mexanik dislaliya).