Djurabayeva Z. A. Ona tili

Savol va topshiriqlar. 
 
1. Uslubiy bo‘yoqdorlik deganda nimani tushunasiz? 
2. Ijobiy bo‘yoqdor so‘zlar tushunchasiga ta’rif bering. 
3. Salbiy bo‘yoq beradigan so‘zlarga misollar keltiring.  
 
154-mashq.  Uyga  vazifa.  Matnni  o‘qing,  bo‘yoqdorlikni  ta’minlayotgan 
so‘zlarni aniqlang.  
 
Rustam  uning  ko‘zlariga  tik  qaradi:  –  Maktabdagi  uchrashuvlarda, 
suhbatlarda o‘zingiz tabiatni asrash kerak, hayvonot olamini avaylash zarur, – deb 
qancha  gapirgansiz.  Yana  o‘zingiz...  Domlaning  aytganini  qilu  qilganini  qilma, 
ekan-da!?  
–  Men  shunday  degan  bo‘lsam,  –dedi  Kamol  do‘xtir,  –to‘g‘ri  aytganman. 
Tabiat – bizning boyligimiz, lekin hamma narsa inson uchun. Insondan aziz narsa 
yo‘q.  
Uning  gapini  Davron  ilib  ketdi:  –Insondan  aziz  narsa  yo‘q,  deb,  hamma 
narsani bir chekkadan qirib tashlash ham insofdan emas-da!? 
Bu gapdan do‘xtirning jahli chiqdi: 

---

 Kim  hamma  narsani  qirib  tashlayapti?!  Buncha  bidirlaysan  sen  jinqarcha!? 
Oldinam biron marta ko‘ruvdingmi meni bu yerda?! 
 Siz bir marta kelsangiz, bu kishi bir marta, yana kimdir, ishqilib hamma bir 
martadan kelib ov qilaversa, bu yerda jonivor qoladimi?! Bu voqeaga yigirma  yil 
bo‘ldi...  Hozir  u  bog‘laru  to‘qayzorlar  yo‘q.  Yovvoyi  quyonu  tustovuqlarni 
Mingbuloq  bolalari  hatto  tanimaydilar.  Ikki  jo‘ra  bolalik  yillarini  eslab 
qolishganda, o‘sha voqea damba-dam yodiga tushaveradi. Bog‘-rog‘lar, tokzorlar, 
to‘qayzorlar  yo‘q  bo‘lib,  hayvonlaru  parrandalar  qirilib  ketishiga  o‘sha  Kamol 
do‘xtir,  brigadiru  militsioner,  shularga  o‘xshash  kimsalar  sababchi  bo‘lib 
ko‘rinaveradi ularga. Yana kim biladi deysiz... (M.Hazratqulov)