Дүнья-жүзилик экономикаға интeгрaциялaсыў Xaлық-aралық Вaлютa фoнды, дүнья-жүзиликбaнк

Прогнозластырыўды жетилистириўдиң әҳмийетли бағдарлары

Прогнозлаў бул, келешекти, ҳәрекеттеги қәтелерди баҳалаў, соның ушынмакроэкономикалық процесслердеги, тармақлардағы өз-ара байланысындағы жағдайларын прогнозлаўда көбирек динамикалық тармақлар-аралық баланс моделлеринен пайдаланыў мақсетке муўапық болып есапланады.
Прогноз нәтийжелериниң сапасын жақсылаў ушын, прогноз объектиниң өзгешеликлерин терең үйренип, оның ҳәр бир элементин ўақыт бирлиги ишинде өзгериўин терең үйрениў, изертлеў тийис. Экономиканың макродәрежеси жүдә қурамалы система болып есапланады. Себеби барлық тармақлар бир- бири менен тиккелей ажыралмас түрде байланысқан. Айрықша бир тармақтың раўажланыўын прогноз ислемекши болсақ, оның басқа да тармақлар менен байланыслық дәрежесин есапқа алмаў, прогноз нәтийжелериниң талапларына толық жуўап бермейди.
Прогноз тийкарында, макродәрежеде қәлиплестирилген жобанының орынланыўын тәмийинлеў, тармақлардың ортасында диспропорцияның болмаўын, тармақлар-аралық материаллардың шығынларының қандай болыўы кереклигин, жуўмақлаўшы, улыўма ҳәм материаллық шығынлар ортасындағы муғдарлық байланысты анықлаў тек тармақлар-аралық баланс моделлери тийкарында иске асырылыўы мүмкин.

3. 
   Өним, шийки затноменклатурасына тийкарланғанмоделлер.
   

Өндирис процессин төмендегише тәриплеў мүмкин.(шәртлибиржыллық

Өним

Өндирис процес-си

Өндирис-ликресурслар
ninj_m2m₃
1-Сүўрет. Әпиўайы өндирис процесси²⁴
Әпиўайы өндирис процессинде ni муғдардағы өндирислик ресурслар өндирис процессине тартылды ҳәмj-түрдегиN муғдарлы өним жетистирилди.
Бул процесс экономиканың барлық тармақларын өз-ара байланыста ҳәм тиккелей өз-ара байланыслықта иске асырылады. Тармақлар ортасындағы өндирислик шығынлардың ҳәрекетин, жуўмақлаўшы ҳәм улыўма ишки өнимлердиң жағдайын төмендегистатикалықтармақлар-аралықбаланс арқалы көрсетиў мүмкин.
Статикалық тармақлар-аралық баланстың бағаналарында, материаллық шығынлардың дүзилиси ҳәм ҳәр бир тармақтың таза дәраматы келтирилген.
Материаллық шығынлар ҳәм таза дәрамат, улыўма тармақтың улыўма өнимине тең.


n
Биринши тутыныўшытармақтың улыўма өними төмендегише болады⁹⁵:
X₁=X₁₁+X₂₁+Х₃₁...+Х_n1+V₁+m₁=_åх_i1+V₁+m₁
i=1



n
Барлық тармақлар ушын, төмендеги теңлик тийисли.
X_j=_åx_ij+V_j+m_i^{,буердаj=1,n}
i=1
Статикалық тармақлар-аралық баланс қатарларында ҳәр бир материаллық өндирис тармағы бир жыллық онимниң бөлистирилиўи ҳаққындагы мағлыўматлар келтирилген.
N-кесте бойынша бириншиқатар төмендеги теңлеме арқалы анықланыўы мүмкин,


n
яғный:
Х₁=Х₁₁+Х₁₂+Х₁₃...+Х_1n+Y₁=_åx_ij+Y₁
j=1




n
Сондай-ақ басқа да тармақлар бойынша төмендеги улыўмалық теңлемени тийкар етип алыў мүмкин.
Х_i= _åХ_ij+У_i,(i=1,2,3…,n)
d=1
Тармақлар-аралықбаланспараметрлериортасындағытиккелейбайланыслардыэкономикалықбаҳалаўушынҳәрқыйлыкөринистегикоэффициентлерденпайдаланыўмүмин. Есапбериўдәўириндегитармақлар-аралықбалансмағлыўматларынанпайдаланыптиккелейматериаллықшығынлардыңкоэффициентлерин (aij) тармақлар-аралықматериалағымларыныңмуғдарынтутыныўшы, тармақлардыңулыўмаишкиөниминекатнасыарқалыесаплаўмүмкин,ягный_а=^Xij
ij _X
j

Тиккелейшығынлардыңкоэффициентлериквадратматрицаныпайдаетеди.




^æа₁₁а₁₂а₁₃...а_1n ^ö
ç^а₂₁^а₂₂^а₂₃^...а_2n ÷


А=^çа
31^а32
^а33
...а
÷
34_÷

^ç................... ^÷

а
ç
_èn1^аn2
^аn3
...а

nn_

Егерде aij ның қуны анық болса, тармақлао-аралық шығынлардың ағымы төмендегише есапланады.
^Хij^=aij^Хj


n
Жокарыдағыформуладанқатарбойынша,тармақтың улыўма ишки өнимин төмендегише есаплаў мүмкин:
Х_i=_åа_ijХ_j+У_i
i=1