Доклады Лекции Справочники Методички Ii-qism Toshkent-2010 Название Ii-qism Toshkent-2010 страница 1/8

Magnit maydonning tokli o`tkazgichga ta’siri. Amper kuchi. Elektrdan amalda foydalanishda magnit maydonining tokka

---

25.03.2021

Ii-qism Toshkent-2010

https://uz.denemetr.com/docs/769/index-87927-1.html

9/17

ta’sir kuchlaridan foydalanish katta rol o`ynaydi. Magnit maydonida joylashgan tokli o`tkazgichga maydon tomonidan ta’sir

etuvchi kuch shu maydonning magnit induksiyasi B ga, o`tkazgichning uzunligiga va undan o`tayotgan tok kuchi I ga

bog`liqligini 1-rasmdagi qurilma yordamida kuzatish mumkin.

Bir jinsli magnit maydondagi tokli o`tkazgichga ta’sir qiluvchi F

A 

kuch o`tkazgichdan o`tayotgan tok kuchi I ga,

o`tkazgichning uzunligi l ga, magnit maydon induksiyasi B ga va B vektor bilan o`tkazgich orasidagi burchak sinusiga to`g`ri

proporsionaldir, ya’ni

F

A

= IlB sina

Bu Amper qonuninig matematik ifodasi. Umumiy holda, ya’ni ixtiyoriy shakldagi tokli o`tkazgich bir jinsli bo`lmagan magnit

maydonda (B=const) joylashgan bo`lsa, o`tkazgichni xayolan kichik dl elementlarga ajratamiz. Har bir element joylashganB

I

l

1-rasmsohadagi magnit maydon induksiyasini o`zgarmas deb hisoblash mumkin. Bu holda o`tkazgichning dl elementiga ta’sir

etuvchi kuchni

dF=I[d

B] (1)

 

ifoda bilan, uning modulini esa 

---

25.03.2021

Ii-qism Toshkent-2010

https://uz.denemetr.com/docs/769/index-87927-1.html

10/17

dF=IBd

 sina (2)

 

ifoda bilan aniqlanadi. Bu ifodalar Amper qonunini xarakterlaydi.

Тa’sir etuvchi kuchning (odatda bu kuchni Amper kuchi deb ham ataladi) yo`nalishi chap qo`l qoidasi bo`yicha topiladi.

Buning uchun chap qo`limizni shunday joylashtirishimiz kerakki, bunda B vektor kaftimizga tik kirsin, uzatilgan to`rtta

barmog`imiz tokning yo`nalishi bilan mos tushsin. U holda ochilgan bosh barmog`imiz Amper kuchini yo`nalishini ko`rsatadi.