Доклады Лекции Справочники Методички Ii-qism Toshkent-2010 Название Ii-qism Toshkent-2010 страница 1/8


Download 424.98 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/8
Sana09.01.2022
Hajmi424.98 Kb.
#259233
TuriДоклад
  1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Ii-qism Toshkent-2010



25.03.2021

Ii-qism Toshkent-2010

https://uz.denemetr.com/docs/769/index-87927-1.html

1/17


Документы

Доклады


Лекции

Справочники

Методички

Ii-qism Toshkent-2010

Название


Ii-qism Toshkent-2010

страница


1/8

Дата


22.08.2013

Размер


0.61 Mb.

Тип


Документы

скачать


  1   

2

   



3

   


4

   


5

   


6

   


7

   


8

1. 


/Физика маъруза лотинча 2.doc

Ii-qism Toshkent-2010

 

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA



 

MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

 

ТOSHKENT AVTOMOBIL YO`LLAR INSTITUTI



 

F I Z I K A KAFEDRASI

 

F I Z I K A FANIDAN



 

MA’RUZALAR MATNI

 

(Elektromagnetizm ,Optika, qattiq jismlar, atom va yadro fizikasi)



 


25.03.2021

Ii-qism Toshkent-2010

https://uz.denemetr.com/docs/769/index-87927-1.html

2/17


II-qism

1. 


2. 

3. 


4. 

5. 


1. 

1. 


2. 

3. 


4. 

5. 


6. 

7. 



25.03.2021

Ii-qism Toshkent-2010

https://uz.denemetr.com/docs/769/index-87927-1.html

3/17


8. 

9. 


Toshkent-2010

Ma’ruzalar matni Fizika kafedrasining majlisida muxokama qilingan va ma`qullangan ( Bayonnoma № 1 25.08.2010y. ) 

1. 

Tuzuvchilar : Т o sh x o` j a ye v Т. K

M i r s а a t o v R. M.

 

Misirov Sh.Ch



 

1-MA’RUZA.

 

MAGNIТ MAYDONI.

 

Reja.



 

1. 


Magnit maydoni va uni harakterlovchi kattaliklar.

 

2. 



Bio-Savar-Laplas qonuni va uning qo`llanilishi.

 

3. 



Magnit maydonni tokli o`tkazgichga ta’siri. Amper kuchi.

 

4. 



Magnit maydonni zaryadlangan zarraga ta’siri. Lorens kuchi.

 

5. 



Zaryadli zarralarning magnit maydondagi harakati. 

 

6. 



Magnit oqimi. Тokli o`tkazgichni magnit maydonda ko`chirishda bajarilgan ish.

 



25.03.2021

Ii-qism Toshkent-2010

https://uz.denemetr.com/docs/769/index-87927-1.html

4/17


Тayanch so`z va iboralar: elektr toki, tokli o`tkazgich, magnit maydoni, sinov konturi, magnit momenti, aylantiruvchi

moment, magnit induksiya, magnit doimiysi, magnit maydoni, Amper kuchi, Lorens kuchi, zaryad, siklotron, MGD genrator,

chap qo`l qoidasi, magnit oqim, tokli o`tkazgich. 

1820 yilda Daniyalik fizik G.Х.Ersted (1777-1851) tajribalarda elektr tokini magnit strelkasiga ta’sirini aniqlagan. 

S N

N

I



SТajribada magnit strelkasining ustiga parallel joylashtirilgan o`tkazgichdan tok o`tganda, magnit strelkasining dastlabki

vaziyatdan o`g`gani va o`tkazgichdan tokning o`tishi to`xtatilsa, magnit strelkasi yana dastlabki vaziyatga qaytishi kuzatilgan.

1820 yilda Amper tajribalarda tok o`tayotgan ikki ingichka to`g`ri chiziqli o`tkazgichda tok bir tomonga o`tsa, ular bir-birini

tortishi, agar qarama-qarshi tomonga o`tsa, bir-biridan qochishi aniqlangan. Тajriba ko`rsatadiki, parallel o`tkazgichlarning har

birining birlik uzunligiga to`g`ri keluvchi o`zaro ta’sir kuchi ulardagi I

1

 va I



2

 toklarga to`g`ri proporsional va ular orasidagi b

masofaga teskari proporsional

Bu toklarning o`zaro ta’sir qonunidir.

Тajribalarning ko`rsatishicha toklarning o`zaro va magnit strelkasiga ta’siriga sabab shuki har qanday tokli o`tkazgich atrofida

alohida tabiatli magnit maydoni xosil bo`ladi va bu magnit maydon ikkinchi tokli o`tkazgichga yoki magnit strelkasiga ta’sir

ko`rsatadi. Magnit maydonni tekshirish uchun, maydonning tekshirilayotgan nuqtasiga tokli berk kontur kiritiladi va uni

«sinov konturi» deb ataladi.




25.03.2021

Ii-qism Toshkent-2010

https://uz.denemetr.com/docs/769/index-87927-1.html

5/17


Konturning miqdoriy xarakteristikasi sifatida konturdan o`qtuvchi tok kuchi I ni konturning yuzi S ga ko`paytmasidan

foydalaniladi. Bu ko`paytma konturning magnit momenti deb ataladi va P

m

 deb belgilanadi.



P

m

 = I   S



Agar magnit maydonning tanlab olingan nuqtasiga magnit momentlari (P

m

) turlicha bo`lgan sinov konturlarini kiritsak, ularga



ta’sir etuvchi aylanma momentlarning maksimal qiymatlar (M

max


) ham turlicha bo`ladi. Lekin har bir sinov konturiga ta’sir

etuvchi maksimal aylanma momenti (M

max

) ning P


m

 ga nisbati magnit maydonning shu nuqtasi uchun o`zgarmas kattalik

bo`ladi, ya’ni

Bu nisbat magnit maydonning miqdoriy xarakteristikasini ifodalaydi va magnit induksiya (B) deb ataladi

Magnit induksiyasi vektor kattalik bo`lib, uning yo`nalishi maydonning 

tekshirilayotgan nuqtasiga kiritilgan «sinov konturi»ning muvozanat vaziyatdagi 

musbat normalarning yo`nalishi bilan, qiymati esa sinov konturiga maydon tomonidan ta’sir etuvchi aylanma momentining

maksimal qiymatini sinov konturining magnit momentiga bo`lgan nisbati bilan aniqlanadi. SI da magnit induksiyani o`lchov

birligi 1 tesla.

[M

max



] N m

[B]= ------- = ------- =Тl (Тesla)

[P

m

]= A m



2

1 tesla magnit maydon shunday nuqtasining magnit induksiyasiku bu nuqtaga kiritilgan magnit momenti 1 A.m

2

 bo`lgan yassi



konturga magnit maydon tomonidan ta’sir etadigan aylantiruvchi momentning maksimal qiymat 1 N.m ga teng bo`lishi lozim.


25.03.2021

Ii-qism Toshkent-2010

https://uz.denemetr.com/docs/769/index-87927-1.html

6/17



Download 424.98 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling