Донишмандлик дурдоналари (Сузбоши урнида)


Download 0.95 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/18
Sana18.06.2023
Hajmi0.95 Mb.
#1577546
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   18
Bog'liq
@mustaqilishlar 100 mumtoz faylasuf

23


З
А
К
О
В
А
Т
Д
У
Р
Д
О
Н
А
Л
А
Р
И
ПИФАГОР
(Милоддан аввалги 576-496 йиллар)
Ж а н у б и й И т а л и я н и н г Р е ги я
шахрида тугилиб усган кадимги юнон 
файласуфи Пифагор Мнесарх исмли 
кишининг фарзанди булган. Отасиуни 
хизмат сафарига доимо узи билан олиб 
юрган. Окибатда Пифагор к^зикувчан 
ва янги нарсаларни билишга интилув- 
чан булиб усади.
У файласуфлар Анаксимандр ва 
Ферекиднинг шогирди булган.
Пифагор узок вакт давомида Мисрда тах,сил олган. Зар- 
душтийлик динига жуда кизикдан. У Мисрда илм сирларини 
урганиш учун хатто хатна килдиришга хам рози булган. Акс 
холда уни китобларга як;инлаштиришмасди. У хеч к;ачон 
йигламаган ва умуман эхтирос хамда хис-хаяжонга берил- 
маган.
Пифагорнинг куйидаги асарлари маълум: «Табиатхаци- 
да», «Давлат хакода», «Тарбия хакида», «Ж он хакида», 
«Олам хакида», «Илохий калом». Пифагор милоддан 
аввалги 496 йилда душманлари томонидан улдирилган. 
Пифагор хаётнинг мазмунига оид карашларга «фалсафа», 
деб ном берган биринчи донишманд эди.
* * *
Ривоят к;илишларича, Флиунт шахрига сафари чогида 
хоким Леон Пифагор дан суради: «С ен к;айси илм билим- 
донисан?» - «Хеч кайси, - деб жавоб берди Пифагор.
- Мен шунчаки бир файласуфман». - «Фалсафа дегани 
нима узи?» - таажжубланиб суради хоким. П ифагор 
шундай жавоб берди: «И нсон умрини бозор ва олим-
24


пия уйинларига циёслаш мумкин. Бозордаги сотувчилар 
хам, харидорлар хам доимо уз фойдаларини кузлайдилар. 
Олимпия уйинлари иштирокчилари эса шон-шухрат ва 
машхурлик пайида буладилар. Уйингохдаги томошабин- 
лар эса уларни д и адат билан кузатадилар. Х,аётда хам 
шундай. Одамларнинг катта бир гурухи бойлик ва шон- 
шухрат орттириш максадида елиб-югурадилар. Ана шу 
оломон орасида камчиликдан иборат бир гурух борким, 
улар четдан туриб атрофдагиларни жимгина кузатадилар. 
Вокеа-ходисаларни, инсон табиатини тадкиц этадилар. 
Хак;ик;атни англаш уларнинг энг севимли амалидир. Ана 
шу тоифадаги одамлар файласуфлар - доноликни севув- 
чилар, деб аталади. Улар софослар, яъни донишмандлар 
эмас. Чунки том маънодаги донишмандлик ёлгиз Аллохга 
хос сифат. Бандалар эса донишмандликка интилиш билан 
кифояланадилар, холос».
* * *
Донишмандлик ибтидоси: фикрлашни урганиш, вайсаци- 
ликка бархам бериш.
* * *
Утган кун хацидаги: «М ен уни цандай утказдим, нималар 
килдим-у, нималарга улгуролмадим?» - деган саволларга 
жавоб топилмагунча кузларинг уйкуга кетмасин.
* * *
Одамлар! Энг аввало эзгу ахлокка эга булишга харакат 
кдлинг, зеро ахлок; конуннинг асосидир.
* * *
Т артиб сенинг мукаддас ма^садинг булсин. Сен бу мацсад 
йулида астойдилхизмат кил. Чунки тартиб хамма нарсанинг 
мажмуасидир. Табиатнинг мавжудлиги асосида хам тартиб 
ётади.



Download 0.95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling