Дунё минтақаларида демографик ўтиш даврининг хусусиятлари

33 Yevropa ittifoqi mamlakatlarining rivojlanish xususiyatlari.
Yevropa ittifoqi (YI) — oʻzida xalqaro tashkilot va federativ davlat xususiyatlarini mujassamlashtirgan davlatlararo uyushma. Dastlab Yevropa hamjamiyati („Umumiy bozor“) nomi bilan atalgan. YI toʻgʻrisidagi shartnoma 1992 yil Maastrixt sh.da (Niderlandiya) Yevropa hamjamiyatiga aʼzo boʻlgan 12 davlat va hukumat boshliklari imzo chekkan Yevropa mamlakatlarining siyosiy va valyuta-iqtisodiy ittifoqini vujudga keltirish toʻgʻrisidagi bu shartnoma 1993 yil 1 noyabrdan kuchga kirgan. YIning maqsadlari: Yevropa xalqlarining mustahkam ittifoqini vujudga keltirish, ichki chegaralari boʻlmagan makon yaratish, iqtisodiy va ijtimoiy oʻzaro taʼsirni kuchaytirish yoʻli bilan muvofiqlashtirilgan uzoq muddatli iqtisodiy taraqqiyotga yordam berish; iqtisodiy va valyuta ittifoqini tashkil qilish va yagona valyuta yaratish (bu maqsadga 2002 yil yanvarda asosan erishildi); birgalikda tashqi siyosat olib borish va xavfsizlik borasida siyosat yuritish, kelgusida esa birgalikda mudofaa siyosatini ham olib borish yoʻli bilan xalqaro sohada oʻziga xos bir xillikni qaror toptirish; adliya va ichki ishlar sohasida hamkorlikni rivojlantirish; umumiy boylikni saqlab qolish va koʻpaytirish. YI organlari: Yevropa mashvarati, Yevropa parlamenti, Yevropa Ittifoqi Kengashi, Yevropa komissiyasi, Yevropa sudi. Tashkilotga 15 mamlakat (Avstriya, Belgiya, Buyuk Britaniya, Olmoniya, Yunoniston, Daniya, Irlandiya, Ispaniya, Italiya, Lyuksemburg, Niderlandiya, Portugaliya, Finlandiya, Fransiya, Shvetsiya) aʼzo (2002 yil yanvar). Qarorgohi Strasbur sh.da (Fransiya). Oʻzbekistonning jahon hamjamiyatiga integratsiyalashuvida YEI bilan hamkorlik alohida oʻrin tutadi. Tashkilot TASIS dasturi doirasida Oʻzbekistonga texnikaviy yordam koʻrsatadi. 1999 yil 1 iyulda Oʻzbekiston bilan YEI oʻrtasida Sheriklik va hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim ratifikatsiya qilindi. Bu bitim siyosiy, iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy, ijtimoiy, madaniy-maʼrifiy aloqalar rivoji uchun imkoniyat tugʻdirdi. Jumladan, tomonlar oʻzaro savdoda bir-birlariga eng qulay sharoit yaratadilar, bir-birlariga tegishli tovarlarni oʻz hududlari orqali erkin tranzit qilishni taʼminlaydilar.
Yevropa Ittifoqi — Yevropaning 27 davlatidan iborat siyosiy va iqtisodiy birlashmadir. Uning tarixi 1957 yilga, 6 Yevropa davlatlari orasida imzolangan Rim bitimi va undan soʻng paydo boʻlgan Yevropa Iqtisodiy Hamkorligiga borib taqaladi. Yevropa Ittifoqi 1992 yilda imzolangan Maastrixt shartnomasiga binoan tuzilgan va 15 davlatni oʻz ichiga olgan. 2005 yilda Ittifoqning birinchi yirik kengayishi yuz berdi. Unda Ittifoqga 10 ta yangi davlatlar qoʻshildi. Ikki yildan soʻng ular soniga Bulgʻoriston hamda Ruminiya davlatlari qoʻshilib, hozirgi davrga qadar Yevropa Ittifoqi 27 davlatlardan iborat.
Yevropa Ittifoqi qiymati 5 milliard yevroni tashkil qiluvchi Yevropa tinchlik jamgʻarmasini (EPF) tasdiqladi. Jamgʻarma mablagʻlari Yevropa Ittifoqining sherik-davlatlariga xavfsizlik bilan bogʻliq vaziyatni mustahkamlashda yordam berish uchun moʻljallangan. Pul mablagʻlari fondning 2021–2027-yillardagi faoliyati uchun hisoblab chiqiladi.
Asosiy maqsad Yevropa Ittifoqining nizolarning oldini olish, tinchlikni saqlash, xalqaro barqarorlik va xavfsizlikni mustahkamlashga qaratilgan imkoniyatlarini oshirishdan iborat. Ushbu mablagʻ sherik mamlakatlarga tinchlikni saqlash harakatlari uchun, shuningdek ularning qurolli kuchlar jangovar qobiliyatini oshirishga ham yoʻnaltiriladi.
U Germaniya, Fransiya, Italiya, Belgiya, Gollandiya, Lyuksemburg, Buyuk Britaniya, Daniya, Irlandiya, Gretsiya, Ispaniya, Portugaliya, Avstriya, Finlyandiya, Shvetsiya kabi mamlakatlar (1993) ishtirokida yaratilgan.373 milliondan ortiq aholiga ega Yevropa hududida joylashgan. Yevropa Ittifoqi Yevropa Assotsiatsiyasining aʼzosi, xususan Yevropa koʻmir va Poʻlat qazib olish assotsiatsiyasi (1951, ushbu tashkilot Yevropa Ittifoqini yaratishga asos solgan), Yevropa iqtisodiy assotsiatsiyasi (1957-yilda Rim shartnomasida tashkil etilgan ushbu tashkilot „umumiy“ deb ham ataladi bozor"), shuningdek, Yevropa atom energiyasi assotsiatsiyasi (1957-yilda tashkil etilgan) ularning munosabatlari asosida ishlaydi. Keyinchalik mamlakatlar – Polsha, Vengriya, Chexiya, Slovakiya, Sloveniya, Xorvatiya, Estoniya, Latviya, Litva - ushbu ittifoqqa aʼzo boʻlishdi. Yevropa Ittifoqi doirasidagi integratsion hamkorlikning asosiy vazifalari noyob Yevropa Qonuni (1987), Maastrixt shartnomasi (1992) va Amsterdam shartnomasi (1997) bilan belgilanadi. Soʻnggi yillarda Yevropa Ittifoqi quyidagi yoʻnalishlarda: umumiy bozordan iqtisodiy va valyuta Ittifoqiga oʻtish; keng asoslangan strategiyani amalga oshirish; noyob tashqi siyosat va xavfsizlik sohasida yaxlitlik muhitini shakllantirish; Oʻrta er dengizi, Osiyo, lotin Amerikasi, Afrika qitʼalari sohillarida mintaqaviy siyosatni faollashtirish; ijtimoiy sohada hamjihatlikni yanada takomillashtirish va qonuniylik va ichki tartibni himoya qilishda sheriklikni kengaytirish. 1999-yil 1-yanvardan boshlab (birinchi navbatda oʻn bir mamlakat: Avstriya, Belgiya, Germaniya, Irlandiya, Ispaniya, Italiya, Lyuksemburg, Niderlandiya, Portugaliya, Finlyandiya, Fransiya) noyob yevro valyutasini (1996-yilgacha ECU) joriy qildi, unda hisob-kitob operatsiyalari uchun muvozanat xususiyati belgilanadi. 2002-yildan boshlab naqd toʻlovlar uchun tangalar va banknotalar muomalaga kiritiladi. Yevropa Ittifoqining umumiy organlariga quyidagilar kiradi Yevropa komissiyasi, Yevropa parlamenti, Yevropa Ittifoqi Kengashi, Yevropa Adliya sudi, auditorlar palatasi va boshqalar.
Evropa Ittifoqi (Evropa Ittifoqi) - Evropaning yigirma etti mamlakatidan tashkil topgan xalqaro birlashma, uning maqsadi a'zo davlatlar o'rtasida iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy hamkorlikni rivojlantirishga qaratilgan.
Bu Ikkinchi Jahon Urushidan keyin vakillik demokratiyasi amaliyotiga asoslangan qonun ustuvorligini kafolatlash uchun integratsiya va tinchlikni izlash natijasidir.
Hozirda Evropa Ittifoqi mavjud 27 a'zo davlat, Buyuk Britaniyaning 2020 yilda ketishini hisobga olgan holda, Brexit deb nomlangan siyosiy jarayon. Evropa Ittifoqining asosiy maqsadlari qatoriga quyidagilar kiradi: Tinchlik va fuqarolarning farovonligini ta'minlash. Insoniy qadriyatlarni hurmat qiling va himoya qiling. Ichki chegara chegaralarini hisobga olmagan holda mintaqadagi fuqarolarga erkinlik, xavfsizlik va adolatni kafolatlash. A'zo mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanishi va hayot sifatini ta'minlash va qo'llab-quvvatlash. Unga kiradigan mamlakatlarning ittifoqi, birodarligi va birdamligini rivojlantirish. Atrof muhitni muhofaza qilish siyosati va barqaror rivojlanishni izlash. Evropa Ittifoqining madaniy va lingvistik xilma-xilligini hurmat qiling va himoya qiling. Ilmiy va texnologik rivojlanishni rivojlantirish. Evropaning madaniy va tabiiy merosini himoya qiling. Muvofiqlashtirish maqsadida Evropa Ittifoqi ettita boshqaruv organlariga tuzilgan bo'lib, ulardan boshqa bo'linmalar paydo bo'ladi. Ushbu asosiy organlar: Evropa parlamenti: bu ittifoqning qonun chiqaruvchi organi bo'lib, uning a'zolari to'g'ridan-to'g'ri saylovlar orqali saylanadi. Evropa Ittifoqi Kengashi: bu har bir a'zo davlatning hukumatlarini ifodalovchi organ.
Evropa kengashi: umumiy siyosiy rahbarlik qiladi, qaror qabul qilishda hamroh bo'ladi va Evropa Ittifoqini xalqaro miqyosda namoyish etadi. Evropa komissiyasi yoki komissarlar kolleji: Ittifoq qonunlarini qo'llaydigan organ. Evropa Ittifoqining Adliya sudi: bu jamoat darajasida oliy adolatni amalga oshiruvchi organ. Hisob sudi: Ittifoq moliya va umumiy jamg'armalarini boshqarishni nazorat qiladi. Evropa Markaziy banki: evro zonasining pul-kredit siyosatini muvofiqlashtiradi. Evropa Ittifoqi 1951 yilga to'g'ri keladi Evropa mis va po'lat hamjamiyati, G'arbiy Germaniya, Belgiya, Gollandiya, Lyuksemburg, Frantsiya va Italiyadan tashkil topgan. Ushbu tashkilot ushbu materiallarning ishlab chiqarilishi va almashinuv imkoniyatlarini rivojlantirish, iqtisodiyotni rivojlantirish va Evropa davlatlari o'rtasidagi munosabatlarni tiklash maqsadida tashkil etilgan. 1957 yilda Rim shartnomasi kelishib olindi va bu uning yaratilishiga asos bo'ldi Evropa iqtisodiy hamjamiyati (EEC), 1958 yilda rasmiylashtirildi. EEC mintaqadagi ziddiyatlar va manfaatlarni muzokaralar yo'li bilan hal qilishga intiladigan iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy integratsiya uchun mintaqaviy tashkilot sifatida ta'riflanadi. Biroq, Evropa Ittifoqi 1993 yilda EEC hajmini o'zgartirganda va uning nomini o'zgartirganda shunday tuzilgan Evropa hamjamiyati (EC). Va nihoyat, Evropa hamjamiyati 2009 yilda butunlay o'zlashtirildi Yevropa Ittifoqi (EI).
The Evropa kuni9 may kuni bo'lib o'tgan Evropa Ittifoqini yaratish loyihasi bilan bog'liq. Sana Frantsiya tashqi ishlar vaziri Robert Shumanning 1950 yil 9 mayda chiqqan nutqi munosabati bilan belgilandi. Shuman bu yo'lda Shuman nizolarni muzokara yo'li bilan hal qilinishini kafolatlaydigan siyosiy ittifoq g'oyasini ilgari surdi. tinchlik, bu birinchi Evropa hamkorlik shartnomalarini keltirib chiqardi.