Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik
Download 2.32 Mb. Pdf ko'rish
|
Dunyo dinlari tarixi. 10-sinf (2017, Z.Islomov, D.Rahimjonov)
- Bu sahifa navigatsiya:
- IJODIY FAOLIYAT
|
BUDDAVIYLIK YO‘NALISHLARI
Buddaning o‘limidan so‘ng shogirdlari orasida ajra- lish ro‘y berdi. Xinayana (sanskritcha — kichik arava) yo‘nalishi an’anaviy qarashlarga rioya qilishi bilan birga Bud- da ta’limotiga qat’iy mantiqiy izchillik berishga intildi. IJODIY FAOLIYAT Berilgan matnni o‘qing va buddaviylik ta’limotining asosi haqida flkr bil- diring. Budda fikricha, inson «Pancha shila» (sanskritcha — besh nasihat)ga amal qilishi, qotillik, o‘g‘rilik, gumrohlik, yolg‘on so‘z, mast qiluvchi narsa lardan saqlanishi lozim. Rivoyat qilinishicha, Budda vafotidan so‘ng uning jasadi olovda kuydirilgan. Buddaning shogirdlaridan biri o‘sha joydan Buddaning tishini topib olgan va bu tish ibodatxonada saqlangan. «Buddaning tishi» ibodatxonaning yer ostida, kumushdan yasalgan qo‘ng‘iroq ichida oltin idishlarda saqlanadi. Bodxisatva — nirvanaga erishgan, lekin jonli mavjudot larga muhabbati tufayli undan voz kechgan inson. 45 Buddaviylikning ilk yo‘nalishlaridan biri, najot topish- ning tor yo‘li xinayana miloddan avvalgi I asrda shakl- langan bo‘lib, uning asosiy qoidalari «Tiripi taka»da bayon qilingan. Xinayanada «Budda tishiga sig‘inish», muqaddas joylarni ziyorat qilish kabi dabdabali marosimlar pay- do bo‘lgan. Buddaviylarning muqaddas joyi Shri Lanka bo‘lib, bu yerga turli mamlakatlardan bu dinga e’tiqod qiluvchilar tashrif buyuradilar. Shri Lankaning avval- gi poytaxti bo‘lgan Kandi shahrida dunyoga mashhur «Buddaning tishi» ibodatxonasi joylashgan. Mahayana (sanskritcha — katta g‘ildirak) yo‘nali- shi Budda ta’limotining barcha tomonlarini isloh qildi. Buddaga ilohiylik tusini berib, diniy marosim va ibo- datlarni joriy etdi. Ushbu yo‘nalishlarning mahalliy qad riyatlar va boshqa dinlar bilan aralashuvi lamaizm, vajrayana, dzen (chan) buddizm, tyantay, dxiana kabi yo‘nalishlarning vujudga kelishiga zamin yaratdi. Xu- Toshkentdagi Budda ibodatxonasi «O‘zingga ozor yetmasin desang, o‘zgalarga ozor berma, boshqalarga ozor bersang, o‘zing ham ozor chekasan. Hirsu havas barcha baxtsizliklarning sababchisidir. Budda 46 dolarga yetish yo‘llari barcha uchun mumkin bo‘lgani sababli «mahayana» yo‘nalishi «katta arava» nomini olgan. Download 2.32 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|