Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik
Download 2.32 Mb. Pdf ko'rish
|
Dunyo dinlari tarixi. 10-sinf (2017, Z.Islomov, D.Rahimjonov)
|
TARIXGA
NAZAR Eron podsho hi Kir II tomoni dan Bobil egallan- gach, yahudiylar- ning ancha qismi Kan’onga qay- tib, podshohning roziligi bilan ik- kinchi marta o‘z davlatlarini qayta tiklashga erishdi- lar. Muhojirlikda qolgan yahudiy- larning bir qismi esa Sharqqa, xu- susan, Markaziy Osiyoga ko‘chib o‘tdi. 28 Ibodat vaqtidagi eng muhim lahza va uning asosiy shartlaridan biri «Tavrot» o‘ramalarining tugunlar ichi- dan chiqarilishi va ruhoniy tomonidan baland ovozda o‘qilishidir. Yahudiylarda faqatgina sinagogada emas, uyda ham ibodat qilinadi. Uylarda kirish eshigining yuqorisida «mezuza» deb nomlangan, uzun bir quvur ichiga o‘rama holida qo‘yil- gan «Tavrot» jumlalari yozilgan bo‘ladi. Uyga kirish va chiqishda yahudiylar «mezuza»ga qo‘l tekkizib, bar- moqlarini o‘padilar. Yahudiylar «mezuza» ularni yo- vuz ruhlar yomonligidan saqlaydi, deb e’tiqod qiladilar. Uyda olib boriladigan ibodat vaqtida bosh kiyim kiyilib, yelkaga esa chakmon (tales) tashlanadi. Duolarning eng muhimi sanalgan 16 tasi tik turgan holda aytiladi. Bosh- qalarini o‘qiyotganda tiz cho‘kish, vujudni tebratib turi- sh kabi harakatlar qilinadi. Sinagogalarda, albatta, uch unsur joy olishi shart. Bu Aron Kodesh, Ner Tamid va Bimadir. Quddusga yo‘nal- gan muqaddas sandiq (shkaf) — Aron Kodesh ichida «Tavrot» tumorlari saqlanuvchi maxsus joy bo‘lib, u masjiddagi «mehrob»ga o‘xshash vazifani bajaradi va kirish eshigining to‘g‘risida bo‘ladi. «Mezuza» Sinagoga (yun. «jamlanish»; ibr. — «beyt kneset» — «jamla- nish uyi»)da ibodatlar kamida o‘nta balog‘atga yetgan erkak kishi to‘planganda o‘tkaziladi. «Tavrot»da jannat «Adan» nomi bilan atalib, uning sifatlari bayon qilingan. Yahudiylikda ibodat — «avoda she-ba-lev» ibroniycha «Qalb xizmati» degan ma’noni anglatadi. 29 Ner Tamid — (ibr. «abadiy shamchiroq») sinagogada «Tavrot» solingan sandiq ro‘parasida joylashgan bo‘lib, doimo yonib turuv- chi shamchiroqdir. Singogalarda Ner Tamid Menorani eslatib turuv- chi ramz sifatida qo‘yiladi. Download 2.32 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|