Dunyo okeani haqinda umumiy malumot I. I. Dunyo okeaniga umumiy tabiiy geografik ta’rifi

I.IV.Dunyo okeani hayvonot va o’simlik dunyosi
Okean - bu turli organizmlarning yashaydigan uyi. Okeanda 150 ming turga yaqini hayvon va 15 ming turdan ortiq o'simliklar bor. Ayniqsa bitta hujayrali organizmlar, suvlar otlari ko'p. Bular okeandagi fitomassaning 80% ga yaqinini quraydi. Yaqini vaqtlarga qadar okean boyliklarining organik dunyosiga ortiqcha baho berib kelingan edilar. Hozirgi aniqlangan ma’lumotlarga ko'ra birlamchi unumlarining 40% ga yaqini, sayyoramizdagi biomassaning 0,5% dan kóprog’i okeanlarga to’g’ri keladi.
Yashash sharoitlariga qarab dengizlardagi barcha organizmlar plankton, bentos va nektonga bo'linadi.
Okeanda 2 tirikchilik toifasi ajralib turadi. Bu pelagial va bentallar hisoblanadi. Pelagial deganda suvning sath toifasi suvlar qobig’i bental - bu okean osti hisoblanadi. Pelagialda 150 m gacha bo’lgan suvlar qobig’ida organizmlar eng ko'p taqsimlangan. Bu qoplamaning barcha yerida ham tirikchilik bir xil emas. Qurg’oqqa yaqin bo’lgan o’rinlar organizmlarga boy yerlari bo'lsa, ochiq okeanda shu qalinlikda tirik organizmlar ko'p deb bo'lmaydi. Okeanning 7,6% ni tashkil etgan 200 m gacha bo’lgan chuqurliklarida okeanning 59% biomassasi taqsimlangan. 200 m dan 300 m gacha bolg'an chuqurliklar umumiy dunyo okeanining 17,2% tashkil etadi. Bu chuqurlikka 31,1% biomassa to’g’ri keladi. 3000 m dan chuqur bo’lgan yerlari dunyo okeanining 75,9% i qurab, u yerda 9,5% biomassa bor¹⁰.
Yaqin vaqtlarga qadar okeanning biologik resurslari tugamas boylik deb kelinr edilar. Aniqlanishicha Yerdagi tirik organizmlarning umimiy hajmi oldingi aytilganlarga qaraganda 4 - 5 marta kam. V. I. Vernadskiy. 1012 tonna degan bo'lsa vaholanki bu 1. 1013 tonna ekan. Quruqlikdagi tirik organizmlar okeanga qaraganda 750 marta ko'p. Barcha fitomassaning yillik unumdorligi 219 mlrd t bo'lsa, shundan 84 mlrd t quruqlikdagi to’qaylarga to’g’ri keladi. Bu okeandagi yilliq fitoplankton mahsulotlaridan ikki marta ko’p bo'lib hisoblanadi.


II BOB.DUNYO OKEANI BO’LIMLAR