E berdimuratov, Q. Allanazarov, G. Patullaeva qaraqalpaq tili

Jup kelbetlikler biri ekinshisin qaytalap kelip, zattıń sının, túr-túsin bildiredi.

Birdey kelbetlik sózlerdiń tákirarlanıp keliwinen jup kelbetlik jasaladı. Mısalı: álwan-álwan, sulıw-sulıw, beles-beles t.b. Bunday kelbetlikler kóbirek kórkem shıǵar- malarda ushırasadı:

Qulan kiyikleri sekirip oynaǵan,

Qıya-qıya shóller qaraqalpaqta.
(Ayapbergen).

223. 
     shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Jup kelbetlik sózlerdiń as- tın sızıp, olardıń qalay jasalǵanın túsindiriń.
     

1. Awılımızdıń kórkine kórik qosıp, jańadan-jańa jaylar boy tikledi. 2. Aq saray imaratınıń aldında sulıw-sulıw gúller ashılıp tur. 3. Qalamızdıń keń-keń kósheleriniń boyına úlken-úlken arsha aǵashları egilgen. 4. Sportta da túrli-túrli usıl bar.
Hámmesi de el mápine qosılar. (X.S)


Tapsırma. A. Muwsaevtıń «Táriyip» qosıǵın tabıń. Onıń mazmunın aytıp beriń. Tómendegi sorawlar boyınsha tapsırmalardı orınlań.

1. 
   A. Muwsaevtıń «Táriyip» qosıǵındaǵı jup kelbetliklerdiń qollanılıwına itibar berıń.
   
2. 
   Qosıqtaǵı jup kelbetliklerdiń jasalıw ózgesheliklerin anıqlań.
   

2. Qosıqtı yadlap alıń. Mazmunı haqqında gúrriń jazıń.

§73. Kelbetliktiń atlıq ornına qollanılıwı (zatlasıwı)

223. 
     shınıǵıw. Oqıń. Kelbetliklerdi tabıń. Mánilerin anıqlań.
     

1. Nawqas qalay eken? — dep soradı Saburov Ulmekennen. (T.J.) 2. Jamannan qash, jaqsıǵa jantas. 3. Baqıldıń baǵı kógermes, kógerse de miy- we bermes. 4. Jamannan jartı qasıq. 5. Jamannıń sózi— ashshı.

Kelbetlikler belgili bir zattıń ataması xızmetinde de jumsaladı. Bunday jaǵdayda qollanıwǵa tiyisli atlıq sóz túsirilip aytıladı da, kelbetlik túsip qalǵan atlıq sózdiń xızmetine ótedi, yaǵnıy eki túrli xızmetti — birewi óziniń tiykarǵı xızmetin, ekinshisi atlıqqa tiyisli zatlıq xızmetti atqaradı. Mısalı: Jaqsı isi menen jaqsı. Jalqawǵa is buyırsań, ózińe aqıl úyretedi. Soqırdıń tilegeni eki kózi.