bermeydi. Kúshli jigit, mıqlı jigit, qarıwlı jigit, ǵayratlı jigit degen sóz dizbeklerinde olar jigit sózi menen baylanısadı, al xojalıq sózi menen biri baylanıssa, ekinshisi qansha mániles bolǵanı menen anıqlawshı kelbetlik sóz retinde qollanıla almaydı: kúshli xojalıq (qarıwlı xojalıq, ǵayratlı xojalıq emes). Sonlıqtan, olardı da orınlı qollana biliw kerek.
Sırtqı forması hár túrli, biraq mánisi bir-birine jaqın kelbetliklerdi sinonim kel- betlikler deymiz. Mısalı: Tártipli — ádepli, kórgenli, iybeli, ikramlı, dámli— mazalı.
shınıǵıw. Berilgen sózlerdiń sinonimlerin tawıp jazıń. Olardı gáp ishinde keltiriń.
1. Shaqqan —... 2. Júzi—... 3. Mazalı —...
shınıǵıw. Berilgen atlıq sózlerge úylesimli kelbetlik sózlerdi tańlap gáp qurap jazıń.
... oqıwshı, ... dárya, ... terek, ... teńiz, ... paxta,
... gúl, ... atız, ... dawıl, ... salma, ... kitap, ... súwret.
shınıǵıw. Kelbetlik sózlerdiń sinonimlerin kórsetiń.
1. Bılayınsha parasatlı (...) kóringen Aǵabek júdá kishipeyil (...), gúrrińshil (...), ishi-bawırıńa kirip baratırǵan, ápiwayı (...) adam eken. (A.B.) 2. Arqadan húwlegen ızǵırıq (...) samal esip tur.
Tapsırma. Kórkem shıǵarmalardan sinonim kelbetlikler- ge mısallar keltiriń. Olardıń qollanılıwına itibar beriń.
shınıǵıw. Oqıń. Kelbetlik sózlerdiń antonimlerin tawıp mánisin túsindiriń.
1. Kelgen qonaqlar úlken stoldı dógereklep otır. 2. Stolda túrli awqatlar bar. 3. Búgingi kúnimiz keshegi kúnnen de kewilli. 4. Tún tastay qarańǵı.
Tanıǵan jerde boy sıylı, tanımaǵan jerde ton sıylı.
(naqıl.)
Do'stlaringiz bilan baham: |
