Soraw gápler tómendegidey jollar menen jasaladı:
kim?, ne?, kimler?, neler?, qalay?, qansha?, qanday?, neshe?, qashan? usa- ǵan soraw almasıqları arqalı: Kim keldi? Qalay otırdı? Qansha turadı? Neshe ret bardı?
ma, me, ba, be, pa, pe soraw janapayları arqalı: Sánem keldi me? Sen ayttıń ba?
shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Soraw gáplerdiń qalay jasalıp turǵanlıǵın aytıp beriń.
1. Altınay, saǵan ne boldı? Nege jılap jiberdiń? Neshege shıqtıń? Qarańız, qansha adam barmız? Sonday da bola ma eken? (Sh.A.). 2. Olar házir ne qılıp otır? Awılda kimler bar? Olardı shaqırıp keleseń be? Usımanǵa ma? (M. D.)
shınıǵıw. Qashan?, nege?, kim?, ne? ma, ba, pe, shıǵar, she, ǵoy sózlerin keltirip gáp qurań.
Úlgi: Tábiyat qoynına sayaxatqa shıqtıń ba?
Soraw gáp degenimiz ne?
Olar qalay aytıladı hám jazıladı?
Soraw gápler qalay jasaladı?
shınıǵıw. Buyrıq gáplerdi terip jazıń. Olardıń qalay aytılatuǵının hám jazılatuǵınlıǵın aytıp beriń.
Bereket tap, balam! Áne, naǵız oqıwshı! (J. S.)
Azat sheber eken. Qoyanlar ushın nawa soǵıptı. Qaraysań da turasań! Sonday sulıw! Inanbasań, ustaxanaǵa barıp kór! (Q. J.) 3. Kóp jasa, qızım! Ádepli qız ekenseń. (S. X.)
Mazmunı jaǵınan buyırıw, ótinish etiw, tilek tilew, másláhát-keńes beriw, shaqırıw, jalınıw sıyaqlı mánilerdi bildiretuǵın gápler buyrıq gápler dep ataladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |